जेनभा (एजेन्सी)
कोरोना भाइरस संक्रमणले चलमलाउनै नसक्ने अवस्थामा यस महामारीबाट मुक्ती पाउन छटपटाइरकोे विश्वका अधिकांश देश आर्थिक संकटको अर्को भयानक विपत्तीमा फस्दै गइरहेका छन् । कोरोनासँगको युद्धको अनिश्चित नतिजाको दबावमा रहेको विश्व आर्थिक गतिविधि थप्प हुन पुग्दा तहस नहसको स्थिति भने करिब करिब पक्का बन्दै गइरहेको छ ।
विश्वमा आफनो वर्चश्व राख्ने होडका क्रममा भयानक विनासकारी हतियार विकास गरी त्यसको थुप्रोको आडमा देखाउँदै आइरहेको घमन्डमा पनि कुनै कमी देखिएको छैन । यी देशहरु मानव शत्रु कोरोनासँगको युद्धमा पटक्कै काम नलाग्ने आफना ती हतियारको विकास तथा परिमार्जनमा यथेस्ट पैसा खर्च गरिरहेका छन् ।
जेनेभाको परमाणु हतियार नष्ट गर्ने अन्तराष्ट्रिय अभियानमा जुटेको एक संस्थाका अनुसार विश्वका १० परमाणु शक्ति सम्पन्न देशले पछिल्लो एक बर्षमा ७३ अर्ब डलर परमाणु हतियारमा खर्च गरेका छने । यो पैसा विश्वका नागरिकलाई कोरोना भाइरसबाट बचाउने अनुसन्धान, आपुर्ति तथा राहतमा खर्च गर्न सकेको भए कति फाइदा हुन सक्थ्यो अहिलेको घडिमा सोच्नु पर्ने विषय हो ।
इन्टरनेसनल क्याम्पेन टु अबोलिस न्युक्लियर विपन (आइसीएएन)का अनुसार फ्रान्स , बेलायत र अमेरिकाले जति पैसा परमाणु हतियारका लागि खर्च गरे त्यसले कम्तिमा १ लाख आईसीयु बेड, हजारौं भेन्टिलेटर खरिद गर्न सकिने र हजारौं नर्स तथा डाक्टरहरुलाई पारिश्रमिक दिन सकिन्छ ।
प्रतिवेदनमा अमेरिका, रुस र बेलायत तीनै देश आफनो परमाणु हतियारको संख्या कम गरिरहेका छन् । फ्रान्स र इजरायलको परमाणु हतियारको संख्या स्थिर छ । सबै परमाणु हतियार सम्पन्न राष्ट्र लगातार आफना ती हतियार लगातार आधुनिक बनाउनमा लागिरहेका छन् । यति मात्र होइन देशमा नयाँ नयाँ प्रविधिका अत्याधुनिक हतियार पनि थपिरहेका छन् ।
अमेरिकी सरकारले सन् २०१८ मार्चमा उसँग ३ हजार ८ सय वारहेड रहेको घोषण गरेको थियो । अमेरिकाको हतियार भन्डारमा कुल ५ हजार ८ सय परमाणु बम तयारी अवस्था वा त्यसका लागि आवश्यक सामान रिजर्वमा छ । अमेरिकाले परमाणु हतियारको आधुनिकीकरण र रेखदेखमा ३५ अर्ब डलर खर्च गरेको छ । यो विश्वमा त्यसका लागि हुने खर्चको आधा हो ।
त्यसैगरी चीनसँग ३ सय २० परमाणु हतियार छ । यो तयारी अवस्थाको हो र रिजर्वमा राखिएको छ । चीनले परमाणु हतियारको आधुनिकीकरण र रेखदेखमा १० अर्ब ४० करोड डलर खर्च गरेको छ ।
त्यसैगरी बेलायतसँग १ सय ९५ परमाणु हतियार रहेको छ भने यसको रेखदेख र परिमार्जनमा ८ अर्ब ९० करोड डलर खर्च गरेको छ ।
सबैभन्दा धेरै परमाणु हतियार भएको रुससँग ६ हजार ३ सय ७२ परमाणु बम छन् । रुसले परमाणु हतियारको आधुनिकीकरण र रेखदेखका लागि ८ अर्ब ५० करोड डलर खर्च गरेको छ । त्यसैगरी फ्रान्सले आफुसगँ रहेको २ सय ९० परमाणु हतियारका लागि ४ अर्ब ८० करोड डलर खर्च गरेको छ ।
विश्वको विपन्न मुलकमा पर्ने भारतसँग १ सय ५० परमाणु बम छ । भारतले यसको आधुनिकिकरण तथा थप परमाणु हतियार विकास तथा रेखदेखमा २ अर्ब ३० करोड खर्च गरेको छ ।
इजरायलसँग ९० देखि १ सयको संख्यामा परमाणु हतियार रहेको मानिन्छ । इजरायलले अहिलेसम्म परमाणु हतियारको परिक्षण गरेको छैन । तर उसको परमाणु हतियार तयारी अवस्थामा रहेको बताइन्छ । इजरायलले परमाणु हतियारको परिमार्जन तथा रेखदेखमा १ अर्ब डलर खर्च गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।
दक्षिण एसियाको अर्को विकासोन्मुख देश पाकिस्तानसँग १ सय ६० परमाणु बम रहेको छ । पाकिस्तानले यसमा १ अर्ब डलर खर्च गरिरहेको छ । त्यसैगरी विश्वबाट एक्लिएको उत्तर कोरियासँग ३५ वटा परमाणु हतियार रहेको अनुमान गरिएको छ । उत्तर कोरियाले यसमा ६० करोड डलर खर्च गरिरहेको छ ।