ओली र पोखरेल प्यानलबीच प्रतिस्पर्धा

काठमाडौं ।

नेकपा एमालेको ११औँ राष्ट्रिय महाधिवेशनको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको बताएको छ । उद्घाटन समारोह भक्तपुरको सल्लाघारी मैदानमा र बन्द सत्र काठमाडौंमा हुने भएको छ । महाधिवेशन सुरु हुन अब तीन दिनमात्रै बाँकी छ ।

पार्टी केन्द्रीय कार्यालयका अनुसार देशभरका जिल्लाहरूबाट चयन भएका प्रतिनिधिहरू राजधानी काठमाडौं आउने तयारीमा छन् । साथै, मतदाता, कार्यकर्ता र समर्थकहरूलाई पनि काठमाडौं ल्याउने तयारी तीव्र बनाइएको छ ।

उद्घाटन समारोहका लागि विशाल भीड जुटाउने दाबी गरिएको छ । एमालेले ३ लाखभन्दा बढी जनसहभागिता हुने दाबी गरेको छ । एमालेले महाधिवेशन प्रतिनिधिको संरचनाका लागि स्पष्ट तथा विस्तृत प्रतिनिधित्व संरचना सार्वजनिक गरेको छ । कुल २,१२७ प्रतिनिधि सहभागी हुने तय गरिएको छ ।

संघीय निर्वाचन क्षेत्रअनुसार १६५ निर्वाचन क्षेत्रबाट कुल १,१३५ प्रतिनिधि; हरेक क्षेत्रबाट कम्तीमा एक महिला र एक ४० वर्षमुनिका युवा प्रतिनिधि हुने व्यवस्था छ । दलित, मजदुर, विदेश समितिका प्रतिनिधित्व, महिला र युवा समावेशी संरचनालगायत अन्य क्लस्टर र श्रेणीहरू पनि तय गरिएको छ । यस्तो समावेशी संरचनाले पार्टीको भूराजनीतिक, सामाजिक र जातीय विविधता प्रतिनिधित्व गर्ने उद्देश्य देखिन्छ ।

यसरी, महाधिवेशन प्रतिनिधिको छनोट प्रक्रियाले पार्टीभित्रको शक्ति सन्तुलन, क्षेत्रीय दबाब र क्लस्टर व्यवस्थाको सन्तुलन सबैलाई समाहित गर्ने–समाहित नगर्ने सवाललाई अगाडि ल्याएको छ । पछिल्लो विधान महाधिवेशनअन्तर्गत पार्टीले केन्द्रीय कमिटी २५१ सदस्यीय तथा पोलिटब्युरो संरचनालाई समेत परिमार्जन गरेको थियो । तर, अहिले पदाधिकारी र अन्य नेताहरूको दाबी तथा दबाब बढेसँगै, अध्यक्ष केपी ओली नेतृत्वको पक्षले पुनः स्थायी समितिको संख्या १९ बनाउनुका साथै केन्द्रीय कमिटी सदस्य बढाएर ३५० बनाउने तथा नयाँ क्लस्टर समावेश गर्ने तयारी गरेको छ ।

विधान संशोधनमार्फत पद, प्रतिनिधित्व र संगठन संरचनामा फेरबदल गर्ने प्रयास प्रबल देखिएको छ । ओली पक्षले आफूमात्र नभएर पार्टीका मुख्य नेता र युवा अगाडि ल्याउन खोजिरहेको बताइएको छ । यसका साथै, युवा संगठनहरू, श्रमिक, विभिन्न क्षेत्रका क्लस्टर र अन्य विभाजनलाई समावेश गरेर पार्टीलाई समावेशी, बलियो र विस्तारित बनाउन दाबी गरिएको छ ।

दुई प्यानल र खिचातानी
महाधिवेशनमा दुई प्यानल प्रतिस्पर्धा हुने भएको छ । एउटा प्यानल अध्यक्ष ओली र अर्को प्यानल वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलले गर्नुहुने भएको छ । पछिल्लो संरचनागत परिर्वतन र विधान संशोधनले केही पद र संयन्त्र हटाएकाले अहिले पुनः संस्थागत पुनःसंरचना र पद दाबीलाई लिएर दुवै पक्ष सक्रिय छन् । ओली पक्ष आफ्नो संरचना र पक्षधर बढाउने काममा जुटेको छ भने पोखरेल पक्ष जसलाई केही प्रस्तावित विधान संशोधनले निशाना बनाएको देखिन्छ र त्यसले विरोध गर्दै आएको छ ।

यसैबीच, प्रतिनिधि छनोटको क्रममा केही जिल्लाहरुमा पोखरेल पक्षले असन्तुष्टि जनाएको थियो । जसले निर्वाचन प्रक्रिया अव्यवस्थित भएको दाबी गरेको छ । पोखरेल पक्षले आफ्नो विचार राख्दै, अवधारणापत्र सार्वजनिक गरेको छ । पार्टीभित्र देखिएको प्रतिस्पर्धा, क्लस्टरमा आधारित प्रतिनिधित्व र विधान संशोधनका प्रस्तावहरूले एमालेको भविष्य र एकताका लागि दुवै सम्भावना र जोखिम देखिन्छन् ।

सकारात्मक पक्षका रूपमा विस्तारित प्रतिनिधित्व, नयाँ युवा र युवा नेतृत्वलाई अवसर, विभिन्न जातीय, क्षेत्रीय, श्रेणीगत समावेशी संरचनामार्फत पार्टीलाई बलियो बनाउने अवसर देखिएको छ । पूर्वनिर्धारित नियम र संरचनामा फेरबदल गर्दा ४० वर्षमुनिका युवाको अलग क्लस्टर, घर फर्क अभियानअन्तर्गत फर्किएका नेताहरू, नयाँ पद, पुरानो÷नयाँ सदस्यहरूको समावेश यी सबैले पार्टी संरचनालाई नयाँ आयाम दिन सक्छ ।

एमालेको ११औँ महाधिवेशनसँगै नेतृत्व, संगठन संरचना, प्रतिनिधित्व र संस्थागत पुनःसंरचना तिनको संसूचक बन्न लागेको छ । यदि विधान संशोधन, नयाँ क्लस्टर, विस्तारित केन्द्रीय कमिटी, समावेशी प्रतिनिधित्व, युवा र नयाँ नेताहरूलाई अवसर दिने व्यवस्था सफल हुन्छ, भने पार्टी नयाँ शक्ति र दिशा लिएर अघि बढ्ने सम्भावना देखिएको छ ।