काठमाडौं ।
नेपालको आधुनिक राजनीतिक इतिहासका अगुवा नेता बीपी कोइरालाको विचार र राजनीतिक दर्शन आजको सन्दर्भमा झनै सान्दर्भिक बन्दै गएको छ । राजनीतिक अस्थिरता, दलगत अवसरवाद, आन्तरिक लोकतन्त्रको अभाव र जनतासँग राजनीतिको दूरी बढ्दै गएको अवस्थामा बीपीले प्रतिपादन गरेको लोकतन्त्र, राष्ट्रियता र समाजवादसम्बन्धी दृष्टिकोण पुनः स्मरणीय बनेको हो ।
बीपी कोइरालाले लोकतन्त्रलाई केवल निर्वाचन प्रक्रिया होइन, मानव गरिमा, स्वतन्त्रता र विवेकसँग जोडिएको संस्कारका रूपमा व्याख्या गरेका थिए । आज संसद्, चुनाव र संविधान भए पनि लोकतन्त्रको नैतिक आधार कमजोर हुँदै गएको विश्लेषकहरूको ठम्याइ छ ।
राष्ट्रियता विषयमा पनि बीपीको दृष्टिकोण आक्रोशपूर्ण नारा होइन, आत्मविश्वासमा आधारित विवेकशील राष्ट्रवाद थियो । छिमेकी राष्ट्रहरूसँग सन्तुलित सम्बन्ध कायम गर्दै राष्ट्रिय स्वाधीनता जोगाउने उनको सोच आजको भू–राजनीतिक परिवेशमा अझै उपयोगी देखिन्छ ।
त्यसैगरी, बीपीले अघि सारेको मानव–केन्द्रित समाजवादले निजी स्वतन्त्रता र सामाजिक न्यायलाई परस्पर विरोधी होइन, पूरक मानेको थियो । बढ्दो आर्थिक असमानता र संरचनागत भ्रष्टाचारले लोकतन्त्र खोक्रो बन्दै गएको वर्तमान अवस्थामा उनको चेतावनी पुनः सान्दर्भिक भएको छ ।
राजनीतिक दलहरू सत्ता केन्द्रित बन्दै गएको र विचार तथा नैतिकता गौण बन्दै गएको आजको राजनीतिमा बीपीको पार्टी–दर्शन र सत्ताप्रतिको दृष्टिकोण मार्गदर्शक बन्न सक्ने विश्लेषण गरिएको छ ।
विशेषगरी युवा पुस्तामा राजनीतिप्रति बढ्दो वितृष्णाबीच बीपी कोइरालाको मानवमुखी र मूल्यआधारित राजनीति पुनर्स्थापित गर्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याइएको छ । विश्लेषकहरू भन्छन्— बीपी कोइराला स्मृतिमा होइन, व्यवहार र आचरणमा जीवित रहनु आजको प्रमुख चुनौती हो ।
प्रतिक्रिया