बंगलादेशकी पूर्वप्रधानमन्त्री खालिदा जियाको निधन

काठमाडौं ।

बंगलादेशकी पूर्वप्रधानमन्त्री तथा बंगलादेश नेशनलिस्ट पार्टी (BNP) की अध्यक्ष बेगम खालिदा जिया को सोमबार ढाकास्थित एभरकेयर अस्पतालमा उपचारका क्रममा निधन भएको छ। उनी ८० वर्षकी थिइन्। लामो समयदेखि विभिन्न जटिल स्वास्थ्य समस्याबाट पीडित खालिदा जियाको अवस्था पछिल्ला दिनहरूमा अत्यन्तै गम्भीर बनेको थियो। खालिदा जिया बंगलादेशकी पहिलो महिला प्रधानमन्त्री हुन्।

उनी तीन पटक (१९९१–१९९६ र २००१–२००६) देशको कार्यकारी नेतृत्वमा रहिन्। उनको निधनसँगै बंगलादेशको एक युगान्तकारी राजनीतिक अध्यायको अन्त्य भएको छ। लोकतन्त्र पुनःस्थापनामा भूमिका सन् १९९० को जनआन्दोलनपछि सैनिक शासनको अन्त्य गर्दै बहुदलीय लोकतन्त्र पुनःस्थापनामा खालिदा जियाको भूमिका महत्वपूर्ण मानिन्छ। १९९१ मा सम्पन्न आम निर्वाचनपछि उनी प्रधानमन्त्री बनेकी थिइन्।

उनको पहिलो कार्यकालमा संसदीय शासन प्रणाली सुदृढ गरिएको थियो। ‘बेगम द्वन्द्व’ ले निर्देशित राजनीति खालिदा जिया र अवामी लिगकी नेतृ तथा वर्तमान प्रधानमन्त्री शेख हसीनाबीचको लामो राजनीतिक प्रतिद्वन्द्विता बंगलादेशको राजनीतिमा ‘बेगम द्वन्द्व’ का रूपमा चर्चित रह्यो। यस द्वन्द्वले देशको राजनीति ध्रुवीकृत बनाउनुका साथै आन्दोलन, हड्ताल र अस्थिरताको चक्रलाई पनि निरन्तरता दिएको विश्लेषण गरिन्छ।

विवाद र जेल जीवन पछिल्ला वर्षहरूमा खालिदा जिया विभिन्न भ्रष्टाचारसम्बन्धी मुद्दामा दोषी ठहर भई जेल जीवन बिताउन बाध्य भइन्। स्वास्थ्य अवस्थाका कारण उनी पछि घरमै नजरबन्द अवस्थामा उपचाररत थिइन्। उनका समर्थकहरूले ती मुद्दालाई राजनीतिक प्रतिशोधको संज्ञा दिँदै आएका थिए।

राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रिया उनको निधनप्रति बंगलादेशभर शोक व्यक्त गरिएको छ। राजनीतिक दलहरू, नागरिक समाज र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायका नेताहरूले खालिदा जियालाई बंगलादेशको राजनीतिमा गहिरो छाप छोड्ने नेतृका रूपमा स्मरण गरेका छन्। खालिदा जियाको निधनपछि BNP को भावी नेतृत्व, आगामी राजनीतिक दिशा र देशको सत्ता समीकरणबारे नयाँ बहस सुरु भएको छ।