काठमाडौँ।
नेपाल मेडिकल कलेज (एनएमसी) मा नवजात शिशुको सघन उपचार र आधुनिक मेकानिकल भेन्टिलेसन प्रविधि सम्बन्धी एक बृहत् ‘एड्भान्स्ड वर्कसप अन मेकानिकल भेन्टिलेसन इन नियोनेट्स’ सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको छ। लायन्स क्लब अफ एनएमसी डक्टर्स, लायन्स क्लब अफ एनएमसी डक्टर्स टू र मिसन ब्रेन च्याप्टर – काठमाडौँ विश्वविद्यालयको संयुक्त आयोजनामा उक्त कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो।
सोही अवसरमा एनएमसीको बालरोग विभागद्वारा तयार पारिएको ‘एनएमसी नियोनेटल प्रोटोकल’ (NMC Neonatal Protocol) पुस्तकको पनि औपचारिक विमोचन गरिएको थियो। यो पुस्तकले नवजात शिशुको उपचारमा एकरूपता ल्याउने र प्रमाण-आधारित चिकित्सा अभ्यासलाई प्रवर्द्धन गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
शैक्षिक तथा प्रयोगात्मक सत्र कार्यक्रमलाई दुई चरणमा विभाजन गरिएको थियो। पहिलो सत्रमा विज्ञहरूले मेकानिकल भेन्टिलेसनका आधारभूत सिद्धान्त, श्वासप्रश्वास शरीर विज्ञान (Respiratory Physiology) र फोक्सोलाई चोटपटकबाट जोगाउने आधुनिक रणनीतिहरूका बारेमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए। विशेष गरी नवजात शिशुको फोक्सो अत्यन्तै संवेदनशील हुने भएकाले ‘लङ प्रोटेक्टिभ भेन्टिलेसन’ र ‘ARDS’ व्यवस्थापनमा विशेष जोड दिइएको थियो।
दोस्रो सत्रमा सहभागीहरूलाई व्यावहारिक ज्ञान प्रदान गर्न ‘ह्यान्ड्स-अन वर्कसप’ सञ्चालन गरिएको थियो। जसमा सहभागी ७० जना डाक्टर तथा नर्सहरूलाई चारवटा समूहमा विभाजन गरी भेन्टिलेटर सेटअप, विभिन्न मोडहरूको प्रयोग, अलार्म व्यवस्थापन र जटिल अवस्थामा गरिने सिमुलेसन अभ्यास गराइएको थियो।
विज्ञहरूको सहभागिता कार्यशालामा नेपाल मेडिकल कलेज, काठमाडौँ मेडिकल कलेज, पाटन स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, निजामती कर्मचारी (सिभिल) अस्पताल, काठमाडौँ इन्स्टिच्युट अफ चाइल्ड हेल्थ र काठमाडौँ मोडल अस्पतालका वरिष्ठ बालरोग तथा नवजात शिशु विशेषज्ञहरूले प्रशिक्षकका रूपमा सहजीकरण गरेका थिए।
कार्यक्रमको संयोजन लायन्स क्लब अफ एनएमसी डक्टर्सका अध्यक्ष डा. अरुण बजगाईं र उपाध्यक्ष एवं बालरोग विशेषज्ञ डा. चैतन्य दर्शन भट्टराईले गर्नुभएको थियो। कार्यक्रममा बोल्दै डा. बजगाईंले भन्नुभयो, “भेन्टिलेटर चलाउनु केवल मेसिन चलाउनु मात्र होइन, यो एक जीवन बचाउने कला हो। यस्ता कार्यशालाले डाक्टरहरूको आत्मविश्वास बढाउनुका साथै अस्पतालको मृत्युदर घटाउन मद्दत पुर्याउँछ।”
महत्त्व र उपलब्धि सहभागीहरूका अनुसार, यो कार्यशालाले अस्पतालको NICU र PICU मा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई भेन्टिलेटरमा आउने प्राविधिक समस्या (Troubleshooting) समाधान गर्न र गम्भीर बिरामी शिशुहरूको उपचारमा नयाँ दिशा प्रदान गरेको छ। मिसन ब्रेन च्याप्टरले आगामी दिनमा पनि यस्ता व्यावहारिक र प्रोटोकलमा आधारित चिकित्सा शिक्षालाई निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ।
अस्पतालको बहुउद्देश्यीय हलमा आयोजित यस कार्यक्रमले नेपालको नवजात शिशु स्वास्थ्य सेवाको गुणस्तर सुधार्न र स्वास्थ्यकर्मीहरूको क्षमता अभिवृद्धिमा महत्त्वपूर्ण इँटा थपेको छ। कार्यक्रमको प्राविधिक सहयोग ‘लाइभ गुरु नेट’ ले गरेको थियो।
प्रतिक्रिया