काठमाडौँ ।
पाकिस्तानले आफ्नो सैन्य संरचनामा नयाँ कदम चालेको छ। पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री सहबाज सरिफले देशको ७८औँ स्वतन्त्रता दिवसको अवसरमा नयाँ आर्मी रकेट फोर्स कमान्ड गठन गरेको घोषणा गरेका छन्।
बीबीसी उर्दूका अनुसार, इस्लामाबादको जिन्नाह ग्राउन्डमा आयोजित समारोहमा प्रधानमन्त्री सरिफले बताए, “अत्याधुनिक प्रविधिले सुसज्जित यो बलले हरेक दिशाबाट शत्रुलाई निशाना बनाउन सक्षम हुनेछ।” उनले यस नयाँ कमान्डको उद्देश्य पाकिस्तानको परम्परागत युद्ध क्षमतालाई अझ बलियो बनाउनु रहेको र यो बल “अर्को कोसेढुंगा” बन्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरे।
सरिफले यस अवसरमा पाकिस्तानको आणविक शक्ति आक्रामक मानसिकताका लागि नभई भारतको आणविक क्षमताविरुद्ध रक्षापंक्ति बलियो बनाउन विकास गरिएको बताए। उनका अनुसार, नयाँ रकेट फोर्सले क्षेत्रीय स्थायित्व कायम गर्न सहयोग पुर्याउने छ र पाकिस्तानलाई आफ्नो सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सक्षम बनाउने छ।
ट्रम्प र कश्मीर शान्ति प्रयास
प्रधानमन्त्री सरिफले अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्दै पाकिस्तान–भारतबीच सम्भावित युद्धविराममा ट्रम्पले “सकारात्मक भूमिका” खेलेको दाबी पनि गरे। उनले आशा व्यक्त गरे कि ट्रम्पले संयुक्त राष्ट्र संघको प्रस्ताव र क्षेत्रीय शान्तिको मागअनुसार कश्मीर समस्या समाधानमा योगदान दिनेछन्।
सरिफले भने, “जबसम्म प्यालेस्टिनी र कश्मीरीहरूले आफ्नो अधिकार प्राप्त गर्दैनन्, पाकिस्तानले नैतिक, कूटनीतिक र राजनीतिक समर्थन प्रदान गरिरहनेछ।” यसबाट स्पष्ट हुन्छ कि पाकिस्तानको सैन्य र कूटनीतिक रणनीति केवल सुरक्षामा मात्र केन्द्रित नभई क्षेत्रीय राजनीतिमा पनि सन्तुलन कायम गर्ने प्रयासमा आधारित छ।
तर भारतले भने यस दाबीलाई अस्वीकार गर्दै पाकिस्तानसँगको युद्धविराममा ट्रम्पको कुनै भूमिका नभएको बताएको छ। यसले दुई छिमेकीबीचको विश्वासको खाडल र अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिक अन्तरलाई देखाउँछ।
क्षेत्रीय सुरक्षा र रणनीतिक सन्दर्भ
नयाँ आर्मी रकेट फोर्स कमान्डको गठनले पाकिस्तान–भारत सम्बन्धमा सैन्य सन्तुलन कायम गर्ने र क्षेत्रीय शक्ति समिकरणलाई ध्यानमा राखेर अघि बढ्ने संकेत दिएको छ। विशेषज्ञहरूले यस कदमलाई दक्षिण एसियामा आधुनिक युद्ध रणनीति र आणविक क्षमताको सन्तुलनसँग जोडेर हेरेका छन्।
सुरक्षाविद्हरूको मत अनुसार, पाकिस्तानले आफ्नो रकेट क्षमतामा सुधार गरी सुरक्षा डिटर्रेन्स (deterrence) बलियो बनाएको छ। यसले सम्भावित संकटका बेलामा पूर्व–सक्रिय र सावधानीपूर्ण प्रतिक्रिया दिन सक्ने वातावरण सिर्जना गर्नेछ।
यद्यपि, यो कदमले क्षेत्रीय शान्ति प्रयासमा चुनौती पनि सिर्जना गर्न सक्छ। विशेष गरी भारत–पाकिस्तानबीच तनाव बढ्ने, शस्त्र प्रतिस्पर्धा र नयाँ सैन्य अभ्यासले सुरक्षा वातावरणमा अस्थिरता थप्ने जोखिम छ।
पाकिस्तानको नयाँ रकेट फोर्स कमान्डले देशको रक्षा क्षमतामा नयाँ आयाम थपेको छ। प्रधानमन्त्री सरिफले यसलाई आक्रामक नभई रक्षात्मक र क्षेत्रीय सन्तुलन कायम राख्ने उपाय भएको बताए।
तर, कश्मीर समस्या र क्षेत्रीय शक्ति सन्तुलनका सवालमा सैन्य र कूटनीतिक रणनीति सधैं चुनौतीपूर्ण रहने देखिन्छ। यस घटनाले स्पष्ट गर्छ कि दक्षिण एशियाली सुरक्षा परिदृश्य केवल सैनिक क्षमतामा नभई राजनीतिक, कूटनीतिक र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा पनि आधारित छ।
प्रतिक्रिया