किसानलाई बाली भित्र्याउन र लगाउन चटारो

भक्तपुर ।

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) सङ्क्रमण रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि सरकारले लागू गरेको लकडाउनका समयमा पनि भक्तपुरका किसानलाई खेतमा पाकेको बाली भित्र्याउन र खेती लगाउन चटारो परेको छ । जिल्लाको चारवटै नगरपालिकाको शहरी क्षेत्रमा भन्दा पनि काँठ क्षेत्रका किसानलाई यतिखेर खेतमा तयारी भएका बाली भित्र्याउन र नयाँ बाली लगाउने चटारो परेको हो ।

यतिखेर आलु खन्न, गहुँ भित्र्याउन र मकै छर्न चटारो किसानको छ । चाँगुनारायण नगरपालिकाको वडा नं ६, ७, ८, ९ को ताथली, सुडाल, बागेश्वरी, नगरकोट क्षेत्रमा र सूर्यविनायक नगरपालिकाको वडा नं ४, ७, ८,९, १० को दधिकोट, गुण्डु, सिपाडोल, नङ्खेल र चित्तपोल क्षेत्रका किसानलाई आलु भित्र्याउने चटारो परेको छ ।

चाँगुनारायण नगरपालिकाका प्रमुख सोमप्रसाद मिश्रले किसानलाई यतिखेर आलु खन्ने, गहुँ काटेर भित्र्याउने, मकै छर्ने, खुर्सानी, लहरे तरकारी, फर्सी, काक्रो रोप्ने, गोडमेल गर्ने र कतिपय ठाउँमा कोदो र धानको बीउ राख्ने चटारो परेको बताउनुभयो ।

बन्दाबन्दी भनेर घरमै बसे जग्गा बाँझो हुने र किसान भोकैपर्ने अवस्था आउने बताउँदै उहाँले काँठ क्षेत्रका बासिन्दा आफ्नै उत्पादनले जीविकोपार्जन गर्ने भएकाले बन्दाबन्दीले किसानलाई नरोकेको उहाँले बताउनुभयो । सामाजिक दूरी कायम राखेरै किसानले खेती गरिरहेको बताउँदै उहाँले किसानको समस्यालाई बुझेर नगरपालिकाले धान, मकै, कोदोको बीउ वितरण गरेको जानकारी दिनुभयो ।

चाँगुनारायण नगरपालिका–९ ताथलीकी सुमित्रा कार्कीले बन्दाबन्दीले गाउँघरका किसानलाई काम गर्न नरोकेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “कामदार नपाएर समस्यामा परेका छाँै, आलु खन्ने मान्छे पनि पाइएन, गहुँ काट्ने, मान्छे पनि पाइएन, बाहिरबाट ज्यामीहरु नआएपछि निकै समस्या परेको छ ।” केही दिनयता परेको पानीले धेरैको आलु खेतमै बिगारेको र कतिपय किसानको गहुँसमेत भित्र्याउन समस्या परेको उहाँले बताउनुभयो ।

बागेश्वरीकी किसान उर्मिला गिरीले केही दिनअघि परेको असिनापानीले आलु, हुर्किँदै गरेको काँक्रो, फर्सी, बोडी, करेलाका बोटहरु नष्ट भएको बताउनुभयो । असिनापानीले बागेश्वरीका किसान निकै मर्कामा परेको उहाँको गुनासो छ ।

बन्दाबन्दीको शुरुमा उपत्यकाको काँठ क्षेत्रमा कृषिउपज उठाउनका लागि कडाइ नगरिएपछि उनीहरुलाई सहज भएको हो । खेतबारीमा बाली उठाउने र लगाउने किसानको भीडभाड छ । सूर्यविनायक नगरपालिका–८ सिपाडोलकी स्थानीयवासी शर्मिला श्रेष्ठले सुरक्षित तरिकाले घरका परिवारले खेतबारीमा काम गरिरहेको बताउनुभयो । ज्यामी नपाइने तर, दैनिक पानी परिरहेकाले समस्या आएको छ भन्दै घरका परिवार खेतबारीको काममा व्यस्त भएको उहाँको भनाइ छ ।

सूर्यविनायक नगरपालिकाका उपप्रमुख जुना बस्नेतले यतिखेर किसानलाई गहुँ काट्ने, मकै छर्ने, तरकारी लगाउने र धानको बीउ राख्ने चटारो रहेको बताउँदै यस्तो बेलामा खेतीपातीको काम गर्नका लागि स्थानीयवासीलाई रोक्न कडाइ नगरिएको बताउनुभयो । खुला हिँडडुल गर्न, भीडभाड गर्न रोक्न लगाए पनि सामाजिक दूरी कायम गरी कृषकलाई खेतबारीको काम गर्न रोक नलगाएको उहाँको भनाइ छ । खेतबारीमा काम गरिसकेपछि साबुनपानीले मिचीमिची हातगोडा धुन किसानलाई भनिएको पनि उहाँले बताउनुभयो ।

भक्तपुरका स्थानीय तहअन्तर्गतका फाँटमा काम गर्ने किसानको पनि भीड देखिन्छ । भक्तपुर नगरपालिकाभित्रका अधिकांश बासिन्दाको खेत चाँगुनारायण र सूर्यविनायक नगरपालिकाभित्रका काँठ क्षेत्रमा रहेकाले उनीहरुलाई भने गाउँका खेतसम्म जान केही कठिनाइ भएको गुनासो गरेका छन् । यद्यपि खेतबारीमा जाने किसानलाई बाटोमा रोक नलगाएको प्रहरीको भनाइ छ । यतिखेर नगदेबालीका रुपमा लगाइने तरकारी फर्सी, फर्सीको मुन्टा बिक्री गर्ने, बन्दा, बोडी, बकुल्ला, काँक्रो, घिराउलालगायतका तरकारीको उत्पादन शुरु भइरहेकाले बजार लान भने समस्या परेको किसान बताउँछन् ।

विशेषगरी काँठ क्षेत्रका किसानलाई आफ्ना उत्पादन भएका तरकारी बजार लान नपाएपछि गाईभैँसीलाई खुवाउनुपरेको उनीहरुको गुनासो छ । बजारमा तरकारी महङ्गो छ, गाउँमा तरकारी फालाफाल छ, बजार लैजाने साधन नहँुदा र सहजरूपमा बजार पनि नपाउने हुँदा काँठका तरकारी भने खेर गइरहेको चानपा–९ ताथलीका किसान प्रेमप्रसाद थापाले बताउनुभयो ।

यस वर्ष लकडाउनले घरमै बस्नुपर्ने भएपछि जग्गा खण्डीकरण (प्लटिङ) गरी बेच्न तयार पारिएको स्थानमा पनि शहरी क्षेत्रका बासिन्दाले तरकारी लगाएका छन् । भक्तपुर नगरपालिका, मध्यपुरथिमि नगरपालिका र सूर्यविनायक नगरपालिकाका शहरी क्षेत्रका बासिन्दा एवं भाडामा बस्नेहरुले पनि खेर गइरहेको प्लटिङ जग्गामा फर्सी, काँक्रो, बोडी, सिमी, घिराउलालगायतका तरकारी र मकै लगाएका छन् ।

अरु बेलामा बाँझो हुने जग्गामा पनि यस वर्ष तरकारी फल्न थालेका छन् । त्यसो त सूर्यविनायक नगरपालिकाले जग्गा बाँझो राख्न नपाउने नीतिसमेत अवलम्बन गरेको नगरपालिकाका प्रमुख वासुदेव थापाले जानकारी दिनुभयो । नगरपालिकाले जग्गा बाँझो राख्नेलाई कारवाही गर्ने भएपछि बाँझो जमिनमा तरकारी खेती गर्नेहरुसमेत बढेका छन् ।