जरिवानामा वृद्धि

चितवन, २६ वैशाख । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्रको वन पैदावर चोरी तस्करी गर्ने व्यक्तिले अव जरिवानास्वरुप लाखौँ रुपैयाँ तिर्नुपर्ने भएको छ ।

नेपाल राजपत्र २०७३ को पाँचौँ संशोधनसँगै निकुञ्जको वन पैदावार चोरी तस्करी गर्नेसँग जरिवाना रकममा वृद्धि भएको हो । हालै संशोधित ऐनअनुसार क्षतिको बिगोको दोब्बर जरिवानासम्म तिर्नुपर्ने भएको छ । यसअघि वन पैदावार हानीनोक्सानी पु¥याउनेलाई बढीमा दुई वर्षसम्म कैद र रु १० हजारसम्म जरिवाना लिने व्यवस्था थियो ।

कैद भुक्तानबापत एक दिनको रु २५ जरिवाना तिर्दा दुई वर्षको १८ हजार रु २५० हुन आउँथ्यो । यसमा रु १० हजार जरिवाना थप गर्दा जति वन पैदावरको क्षति पु¥याए पनि रु २८ हजार २५० तिरे पुग्थ्यो ।

चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत रामचन्द्र कँडेलका अनुसार संशोधित ऐनअनुसार रु एक हजार बिगोसम्मको भएमा विगो मात्रै तिरेपुग्छ भने रु एक हजारदेखि १० हजार बिगोको लागि बिगो बमोजिम जरिवाना र ६ महिनासम्म कैद हुनसक्छ भने सोभन्दामाथि वन पैदावरको क्षतिको दोब्बर बिगो र एक वर्षसम्म कैद हुने व्यवस्था छ ।

कैदको समय घटाए पनि बिगोको दोब्बर हुने हुँदा जरिवाना अत्याधिक धेरै हुने कँडेलले बताउनुभयो । सामान्य रुपमा लिएर वन पैदावार चोरी निकासी गर्नेले घरखेत बिक्री गरी धरौटी राख्नुपर्ने अवस्था आएको उहाँले बताउनुभयो । ऐनमा वन पैदावरको दररेट समेत उल्लेख गरिएको छ । सतिसालप्रति क्यूफिट रु एक हजार ५००, साल रु ३०० देखि रु ८०० सम्म, जङ्गली सिसौ रु एक हजार, खयर ६०० रुपैयाँ दररेट तोकिएको छ । जसको सतप्रतिशत जरिवाना हुँदा दोब्बर रकम तिर्नुपर्ने हुन्छ ।

एक वर्ष कैदको प्रतिदिन रु २५ का दरले एक वर्षको रु नौ हजार एक सय २५ हुनआउँछ । यो दररेट अनुसार एउटा सालको रुखको करिब रु १० लाखसम्म बिगो जरिवाना पर्ने देखिएको छ ।

हालै मात्र ठोरीको शनिश्चरे मध्यवर्ती सामुदायिक वनका अध्यक्षले तोकिएको भन्दा बढी साल, खयर र जमुनाको काठ काटेपछि रु १० लाख ९ हजार १६७ धरौटी राखेर निस्किएको निकुञ्जले जनाएको छ ।

त्यसैगरी जगतपुरमा निकुञ्जभित्र काठ काटेकै कारण ११ जनाले रु ६६ लाख धरौटी राखेर तारेखमा छन् । बरण्डाभार उपभोक्ता समिति बाटुलीचौरमा काठ काटेकै कारण ६ जनाले रु १५ लाख धरौटी राखेर छुटेका छन् । उनीहरु सबैले घरजग्गा धरौटी राखेका हुन् ।

माथिका घटनालाई हेर्दा समयमै जनतालाई सुसूचित गर्न नसके निकुञ्ज आसपास बस्ने गरिब जनताको घरखेत बिक्री गरेर जरिवाना तिर्नुपर्ने देखिएको निकुञ्जका सहायक संरक्षण अधिकृत नुरेन्द्र अर्यालले बताउनुभयो ।

यस अघिको झै सामान्य रुपमा लिएर निकुञ्जमा प्रवेश गरी वन पैदावर चोरी निकासी गर्न हुँदैन भन्ने सन्देश सबैलाई दिन जरुरी भएको अर्यालले बताउनुभयो । रासस