भुटानी शरणार्थी प्रकरण :नयाँ गिरफ्तारीसँगै थप फाइल खुल्दै

काठमाडौं ।

विवाद र आरोप–प्रत्यारोपको धुलोमा ढाकिएको भुटानी शरणार्थी प्रकरण फेरि नयाँ मोडमा प्रवेश गरेको छ । ललितपुरबाट सानु भण्डारी र केशव दुलाल पक्राउ परेसँगै पुराना पाना पल्टिँदै देशभर यसबारेको बहस फेरि तातिएको हो ।यसअघि नै यस प्रकरणमा संलग्न रहेको ठहर गर्दै अदालतले पूर्वमन्त्री टोपबहादुर रायमाझी, पूर्वसचिव टेकनारायण पाण्डेसहित कैयौंलाई पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाइसकेको छ ।

त्यस्तै, नेपाली कांग्रेसका नेता तथा पूर्वगृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणलाई पनि प्रहरीले पक्राउ गरी अदालतमा पेस गरेको थियो । तर, अदालतको आदेशपछि उहाँ धरौटीमा रिहा हुनुभएको थियो ।सन् १९९० को दशकतिर नेपाल भित्रिएका भुटानी शरणार्थीहरू दशकौँसम्म शिविरमा बस्न बाध्य भए । अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय निकायहरूको सहायतामा उनीहरूलाई पुनःस्थापना गर्ने कार्यक्रम चले पनि बाँकी रहेका केही शरणार्थीको समस्यालाई विभिन्न समूहले राजनीतिक र व्यक्तिगत स्वार्थका लागि प्रयोग गर्ने क्रम देखिएको हो ।

यही पृष्ठभूमिमा केही वर्षअघि प्रहरी अनुसन्धानले नेपाली नागरिकलाई भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका र तेस्रो मुलुक पठाउने नाममा ठगी र भ्रष्टाचारको ठूलो जालो खुलाएको थियो । अनुसन्धानका क्रममा तत्कालीन सत्ता र विपक्षी दुवै पक्षका ठूला राजनीतिक नेताहरू, उच्चस्तरीय सरकारी अधिकारीहरूदेखि दलालसम्म संलग्न रहेको तथ्य सार्वजनिक भयो ।

यो प्रकरण उजागर भएपछि सुरुआती चरणमै चर्चामा आएका नाममध्ये एक थिए तत्कालीन ऊर्जामन्त्री टोपबहादुर रायमाझी । उहाँलाई प्रत्यक्ष रूपमा संलग्न रहेको अभियोग लगाउँदै पक्राउ गरी पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाइएको छ ।यसै गरी, पूर्व गृहसचिव टेकनारायण पाण्डेले सरकारी हैसियत दुरूपयोग गर्दै नक्कली शरणार्थी कागजात तयार गर्ने प्रक्रियामा सहयोग गरेको आरोप लागेको छ । नेपाली कांग्रेसका पूर्वगृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणमाथि पनि संगठित रूपमा प्रकरणलाई अघि बढाएको आरोप छ । खाँणलाई प्रहरीले पक्राउ गरी अदालतमा उपस्थित गराए पनि अदालतले धरौटीमा रिहा गरेको छ, जसलाई लिएर व्यापक बहस चल्दै आएको छ ।

भर्खरै पक्राउ परेका सानु भण्डारी र केशवलाई यसै प्रकरणसँग गाँसिएको अभियोगमा प्रहरीले पक्राउ गरेको हो । उनीहरू दलाल र ‘फिक्सर’को भूमिकामा रहेर शरणार्थीका नाममा करोडौँ रकम उठाएको अनुसन्धानले देखाएको छ । प्रहरीका अनुसार, यी दुई जनालाई नियन्त्रणमा लिएपछि थप प्रमाण र सञ्जालको खोजी अघि बढाइएको छ ।

यस प्रकरणले नेपालको राजनीतिक नैतिकता र शासकीय प्रणालीप्रति गम्भीर प्रश्न उठाएको छ । सत्तारुढ र विपक्षी दुवै दलका नेताहरू मुछिएको हुँदा यसलाई सर्वदलीय भ्रष्टाचारको संज्ञा दिइएको छ । प्रहरीले संलग्न व्यक्तिहरूमाथि ठगी, मानव बेचबिखन, आपराधिक संगठित क्रियाकलापलगायतका मुद्दा दर्ता गरी अदालतमा पेस गरेको छ । अहिले थुनामा रहेका नेताहरूले आफू निर्दोष भएको दाबी गरेका छन् भने कानुनी प्रतिवादमार्फत आफूलाई सफाइ लिने प्रयासमा छन् ।