काठमाडौं।
सुत्केरीको मृत्यु भएपछि ललितपुर महानगरपालिका–९, इमाडोलस्थित किष्ट अस्पताल सोमवार दिनभर तनावग्रस्त बनेको छ । खोटाङको हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका–९ की ३४ वर्षीया मिनाश्री राईको सुत्केरी गराउने क्रममा शुक्रवार मृत्यु भएपछि उनका आफन्तले अस्पताल परिसरमै विरोध प्रदर्शन गरेका हुन् ।
मृतकका परिवारले चिकित्सकको लापरबाहीका कारण राईको मृत्यु भएको दाबी गर्दै तत्काल छानबिन र कारबाहीको माग गरेका छन् । अस्पताल प्रशासनले घटनापछि प्रहरीलाई खबर गरेपछि स्थिति नियन्त्रणमा लिन ललितपुर प्रहरीको ठूलो फौज परिचालित गरिएको थियो ।
घटनापछि आक्रोशित आफन्त र स्थानीयहरूले अस्पतालको मुख्य गेट तोड्दै प्रदर्शन सुरु गरेका थिए । केही प्रदर्शनकारी अस्पताल परिसरभित्र पसेपछि प्रहरीले लाठीचार्ज र अश्रुग्यास प्रहार गरी भीडलाई तितरबितर पारेको थियो । प्रदर्शनका क्रममा अस्पताल परिसरमा ढुंगामुढा समेत भएको थियो ।
सुरक्षा निकायका अनुसार अस्पतालका केही सिसा र बाहिरी संरचना क्षतिग्रस्त भएका छन् । घटनास्थलमा हाल सुरक्षाकर्मीको बाक्लो उपस्थिति छ र अस्पतालको आपतकालीन सेवा सीमित रूपमा सञ्चालन भइरहेको छ ।
राईले कात्तिक ७ गते राति किष्ट अस्पतालमा सुत्केरी हुनका लागि भर्ना भएकी थिइन् । परिवारका अनुसार उनलाई सामान्य प्रसव हुने बताइएको थियो, तर उपचारको क्रममा अचानक स्वास्थ्य अवस्था बिग्रिएपछि मृत्यु भएको हो । मृतकका श्रीमान् रविन राईले भने, “हामीलाई भनिएको थियो कि सब ठिक छ, तर अचानक ‘बच्चा र आमा दुवै गम्भीर छन्’ भनियो । केही बेरमै मृत्युको खबर आयो ।”
तर, अस्पताल प्रशासनले भने चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीले सबै प्रोटोकलअनुसार उपचार गरिएको दाबी गरेको छ । अस्पतालका प्रवक्ता डा. सन्तोष श्रेष्ठले भने, “हाम्रो चिकित्सक टोलीले सबै सम्भावित प्रयास गरेको थियो । मृत्युका कारणबारे विस्तृत प्रतिवेदन पोस्टमार्टमपछि मात्र भन्न सकिन्छ ।”
राईको शव अहिले पाटन अस्पतालको पोस्टमार्टम कक्षमा राखिएको छ । आफन्तहरूले पोस्टमार्टम अघि निष्पक्ष छानबिन र दोषी चिकित्सकमाथि तत्काल कारबाहीको माग गर्दै विरोध जारी राखेका छन् ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले घटनाको प्राथमिक जानकारी लिएको र छानबिन समिति गठन गर्ने तयारी भइरहेको जनाएको छ । मन्त्रालयका एक अधिकारीका अनुसार, “यस्तो संवेदनशील विषयमा लापरबाहीको ठोस प्रमाण बिना निष्कर्ष निकाल्न सकिँदैन । तथापि, प्रारम्भिक स्तरमै घटनाको गम्भीरता देखिएकाले समिति गठनको प्रक्रिया सुरु भएकोछ ।”
त्यस्तै, नेपाल चिकित्सा परिषद्ले पनि आवश्यक परे चिकित्सकको व्यवहार र चिकित्सकीय प्रक्रिया पुनरावलोकन गर्न सकिने जनाएको छ । गत वर्ष मात्रै देशभर ५८ सुत्केरी मृत्यु भएका थिए, जसमा करिब ३० प्रतिशत घटनामा उपचारमा ढिलाइ वा व्यवस्थापन त्रुटि देखिएको सरकारी तथ्याङ्कले देखाउँछ ।
किष्ट अस्पतालमा यसअघि पनि उपचारमा लापरबाहीको आरोपमा विवादहरू उठ्ने गरेका छन् । सन् २०१९ र २०२२ मा समेत प्रसूति विभागमा बिरामीको मृत्यु भएपछि परिवार र अस्पतालबीच ठूला विवाद भएका थिए ।
स्वास्थ्यकर्मीहरूको अभाव, आकस्मिक प्रसूति व्यवस्थापनमा ढिलाइ, र निजी अस्पतालहरूको निगरानी कमजोर हुँदा यस्ता घटना दोहोरिँदै आएको मृतक पक्षको आरोप छ । स्वास्थ्य सरोकारवाला विज्ञहरूका अनुसार, नेपालमा अझै पनि मातृ मृत्यु दर प्रति १ लाख जन्ममा १५१ रहेको छ, जसमा ग्रामीण क्षेत्रका सुत्केरीहरू बढी जोखिममा छन् । राजधानीका ठूला निजी अस्पतालहरूमा समेत प्रोटोकल कार्यान्वयनमा लापरबाही हुने क्रम रोकिएको छैन ।
घटनापछि इमाडोल क्षेत्रमा अहिले पनि प्रहरीको गस्ती बढाइएको छ । अस्पताल प्रशासनले आकस्मिक र इन्टेन्सिभ सेवा मात्रै सञ्चालन गरेको छ ।
प्रतिक्रिया