काठमाडौं ।
इजरायल र हमासबीचको युद्ध रोक्ने कूटनीतिक प्रयास पुनः विफल बनेको छ। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रस्तावपछि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले दुवै पक्षलाई युद्धविराममा आउन आग्रह गरे पनि हमासले पुनः स्पष्ट गरेको छ—प्यालेस्टाइन स्वतन्त्र र सम्प्रभू राष्ट्र नबनेसम्म उनीहरूले हतियार बिसाउने छैनन्। यो अडानसँगै गाजामा युद्ध अझै लम्बिने संकेत देखिएको छ।
इजरायलले युद्धविरामको प्रमुख सर्तको रूपमा हमासले हतियार त्याग्नुपर्ने माग राखेको छ। तर हमासका नेताहरूले यस्तो कुनैपनि प्रस्ताव अस्वीकार गर्दै, इजरायलको अत्याचार र जबर्जस्ती कब्जाविरुद्धको सशस्त्र प्रतिरोधलाई जारी राख्ने बताएका छन्। दुवै पक्ष आ–आफ्नो अडानमा अडिक रहेकाले हालको कूटनीतिक वार्ता पनि स्थगित भएको छ।
हजारौंको ज्यान गयो, गाजामा मानवीय संकट चुलियो
गत अक्टोबरदेखि शुरु भएको द्वन्द्वमा हालसम्म ३७ हजारभन्दा बढी प्यालेस्टिनीको मृत्यु भएको गाजास्थित स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ। मृत्यु हुनेहरूमा ठूलो संख्यामा महिला, बालबालिका र वृद्धहरू छन्। गाजाको अधिकांश पूर्वाधार ध्वस्त छन्—अस्पताल, विद्यालय, मस्जिद र शरणार्थी शिविरहरूमा समेत इजरायली बमबारी जारी छ।
त्यसैगरी, लाखौं मानिस घरवारविहीन भएका छन्। विद्युत, खानेपानी, औषधि र खाद्यान्नको चरम अभाव छ। संयुक्त राष्ट्रसंघले गाजाको स्थिति ‘विनाशकारी मानवीय संकट’ भएको बताएको इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले हमासलाई ‘आतङ्कवादी संगठन’ भन्दै उसको पूर्ण विनाश नहुञ्जेल सैन्य कारबाही जारी रहने बताएका छन्।
उनले अमेरिकी मध्यस्थतामा आएको युद्धविराम प्रस्तावमा हामी तयार भए पनि हमासले शर्त नमान्दा समाधान ननिक्लिएको आरोप लगाएका छन्।तर अन्तर्राष्ट्रिय मानवअधिकार संगठनहरूले भने इजरायलको सैन्य कारबाहीमा मानवीयता र अन्तर्राष्ट्रिय युद्ध नियमको उल्लंघन भएको बताएका छन्। नागरिक क्षेत्रलाई निशाना बनाउने, अस्पताल र खाद्य आपूर्ति मार्गमाथि आक्रमण गर्ने, शरणार्थी शिविर ध्वस्त पार्ने जस्ता गतिविधिलाई ‘युद्ध अपराध’ मानिनुपर्ने माग तीव्र हुँदै गएको छ।
हमासको अडान: स्वतन्त्र प्यालेस्टाइन राष्ट्र नभएसम्म प्रतिरोध जारी
हमासका नेताहरूले पुनः दोहोर्याएका छन्—“जबसम्म प्यालेस्टाइन सार्वभौम र स्वतन्त्र राष्ट्रको रूपमा मान्यता पाउँदैन, जबसम्म पूर्वी यरुशलेमलाई राजधानीसहितको स्थायी शान्ति हुँदैन, तबसम्म हामी हतियार राख्दैनौं।” यस अडानले इजरायलको सर्तप्रति प्रत्यक्ष अस्वीकार जनाउँछ।
हमासले इजरायललाई “अवैध कब्जाधारी” र प्यालेस्टिनी जनतालाई “आत्मरक्षाको अधिकार सम्पन्न” बताउँदै आइरहेको छ। उनीहरूले गाजा मात्रै होइन, समग्र पश्चिमी किनारा र यरुशलेमसमेत प्यालेस्टिनी राज्यको भाग भएको दाबी गर्छन्।
संयुक्त राष्ट्रसंघ, युरोपेली युनियन, टर्की, कतार, मिस्रलगायत देशहरूले दुबै पक्षलाई युद्धविराममा आउन आग्रह गरिरहेका छन्। तर जबसम्म इजरायल र हमासबीचको ‘मूल राजनीतिक द्वन्द्व’को समाधान हुँदैन, युद्धविराम केवल अस्थायी हुने संकेत विशेषज्ञहरूले दिएका छन्।
यदि युद्ध जारी रह्यो भने गाजाको जनसंख्या थप संकटमा पर्नेछ, स्वास्थ्य संकट, खाद्य अभाव र बाल मृत्युदर झनै बढ्नेछ। अर्कोतर्फ, इजरायलमा पनि हमासका रकेट आक्रमणले जनधनको क्षति भइरहेकै छ, जसले लामो समयसम्म दुवै पक्षका नागरिकलाई तनावपूर्ण अवस्थाबाट गुजार्नेछ।
गाजाको युद्ध अब केवल सैन्य द्वन्द्व होइन, मानवीयताको परीक्षा पनि बन्दै गएको छ। जबसम्म राजनीतिक समाधानमा अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति केन्द्रहरूले प्रभावकारी पहल गर्दैनन्, र दुवै पक्षले न्यूनतम सहमति कायम गर्दैनन्, तबसम्म यो युद्धले थप विनाश मात्रै ल्याउनेछ। स्वतन्त्र प्यालेस्टिनी राष्ट्रको माग र इजरायली सुरक्षा चासोबीचको द्वन्द्व समाधान नगरेसम्म ‘शान्ति’ केवल कल्पना नै रहनेछ।
प्रतिक्रिया