सन् १९०३ मा भौतिकशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार प्राप्त गरेकी म्याडम क्युरी अर्थात् मेरी क्युरीले सन् १९११ मा विज्ञानकै अर्को क्षेत्र रसायनशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार जितेकी थिइन् । सन् १८६७ को नोभेम्बर ७ मा पोल्यान्डको वार्सामा जन्मेर फ्रान्समा प्रवासी जीवन बिताएकी क्युरी ( वास्तविक नाम मान्या स्क्लोदोव्स्का) लाई आफ्ना पति पियरे क्युरी र हेनरी बेक्करेलसँग मिलेर रेडियोधर्मितामा गरेको अनुसन्धानका लागि भौतिकशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । दोस्रोपटक उनलाई रेडियम र पोलोनियम तत्वको खोजका लागि रसायनशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार दिइएको हो ।
नोबेल पुरस्कार पाउने पहिलो महिला भए पनि महिला भएकै कारण वैज्ञानिक समुदायमै भेदभावको सिकार बनेकी क्युरीले प्राप्त गरेको नोबेल पुरस्कार र वैज्ञानिक उपलब्धि पनि पतिकै कारण प्राप्त भएको, त्यसमा उनको खासै योगदान थिएनसम्म भनिएको थियो । यद्यपि विज्ञानको क्षेत्रमा महिलाहरूको सहभागिता र योगदानका लागि मार्गप्रशस्त गरेकी म्याडम क्युरीले दोस्रोपटक पनि नोबेल पुरस्कार जितेर आफ्नो योग्यता साबित गरिन् ।
सन् १९१४ मा प्रथम विश्वयुद्धताका जर्मनीले पेरिसमा आक्रमण गर्दा क्युरीले एक्सरे उपकरण गाडीमा राखेर युद्धभूमिका लगि युद्धमा गोली लागेर घाइते भएकाहरूको उपचारमा महत्वपूर्ण योगदान दिएकी थिइन् । उनको यही योगदानले औषधि विज्ञानमा रेडियोलोजी शाखाको जन्म भएको हो । उनको मानवतावादी योगदानको कदर गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९२२ मे १५ मा सर्वसम्मतिबाट उनलाई अन्तर्राष्ट्रिय बौद्धिक सहयोग समितिको सदस्यमा मनोनयन गरेको थियो ।
विज्ञान, चिकित्सा र शिक्षामा अद्वितीय योगदान दिएकी म्याडम क्युरीलाई रेडियोधर्मी किरणको सम्पर्कमा लामो समयसम्म काम गरेका कारण एप्लास्टिक एनिमियानामक रक्त रोगले गाँज्यो । सोही रोगका कारण सन् १९३४ को जुलाई ४ मा उनको निधन भएको थियो ।
म्याडम क्युरीका केही महत्वपूर्ण उपलब्धि :
-आफ्ना पति पियरे क्युरीसँग मिलेर नयाँ किरणको अस्तित्व प्रमाणित गरी त्यसको नाम रेडियोधर्मी किरण राखिन् ।
-क्युरी दम्पतिले दुई नयाँ तत्व, रेडियम र पोलोनियम पत्ता लगाएका थिए । उनले पोलोनियमको नाम आफ्नो मातृभूमि पोल्यान्डको सम्मानमा राखेकी थिइन् ।
-१९औं शताब्दीको अन्त्य र २० औं शताब्दीको सुरुवातमा विज्ञानमा महिलाको योगदानलाई मान्यता नदिइएका बेलामा पनि भौतिकशास्त्रमा डक्टरको उपाधि हासिल गरी फ्रान्सको पहिलो महिला डक्टर बन्न सफल भइन् ।
-सन् १९०६ मा पति पियरेको दुःखद् मृत्युपछि पेरिस विश्वविद्यालयमा पियरेको शिक्षण पद ग्रहण गरेर सोरबोन विश्वविद्यालयमा पढाउने पहिलो महिला बनिन् ।
-पेरिस र वार्सामा रेडियम संस्थान (पछि क्युरी संस्थान नामाकरण) स्थापना गरिन् । जुन वैज्ञानिक अनुसन्धान र क्यान्सर उपचारको प्रमुख केन्द्रका रूपमा रहेका छन् ।
-प्रथम विश्वयुद्धमा ‘लिटल क्युरी’ नामक मोबाइल रेडियोग्राफी युनिटको विकास गरी युद्ध मैदानमा सर्जनहरूलाई घाइते सैनिकको शरीरमा रहेका गोला र छर्रा पत्ता लगाउन मद्दत गर्नुका साथै यी मेसिन चलाउन १५० भन्दा बढी महिलालाई प्रशिक्षण पनि दिइन् ।
प्रतिक्रिया