काठमाडौं ।
करोड नेपाली जनताले धेरै माया र सम्मान दिएर नेतृत्वको कुर्सीमा विराजमान गराउन पुगेका नेताहरु आफ्ना सन्तान र दरसन्तानका लागि समेत पुग्ने गरी धन थुपार्नमा व्यस्त रहे। त्यो धन पनि कुनै पुरुषार्थ गरेर कमाएका भए आम जनताको टाउको दुखाइको विषय हुने थिएन।
तथापि देशको ढुकुटीमा हालिमुहाली गरेर देशलाई खोक्रो बनाउने काम गरे। उनीहरुका अकर्मण्यताले गर्दा देशको आर्थिक अवस्था धेरै नाजुक बन्दै गयो र अहिले आएर आर्थिक सङ्कटले ग्रस्त हुन पुगेको छ।
दिनभरि जाडो र गर्मी सहेर बाटोमा काम गर्ने ट्राफिक प्रहरीले कति महिनादेखिको वेतन नपाएर भोकले रुन विवश बन्नुपरेको छ। अहिले आएर कुनै उद्योगधन्दा खोलेर नेपाली युवालाई स्वदेशमै रोजगारी दिलाउने प्रयास गर्नुको साटो विगतका विभिन्न कालखण्डमा खोलिएका उद्योगधन्दाहरु प्नि कौडीको भाउमा बेचेर भागवण्डामा बाँडी हसुरे।
देशमा कुनै स्थायी र आम जनतालाई सुहाउँदो राजनीतिक सुव्यवस्था कायम गर्न सकेनन्। समग्रमा भन्ने हो भने हरेक दृष्टिकोणबाट हाम्रो विभिन्न कालखण्डको प्रजातान्त्रिक नेतृत्व असफल र अक्षम साबित बन्दै गयो।
हाम्रो जुनसुकै राजनीतिक दलको नेतृत्व पंक्ति यसरी असफल हुँदै जाँदाका दिनमा आम जनताका मनमा नेताप्रतिको सम्मानको स्थानमा घृणा र विवेकको स्थानमा आक्रोश जम्मा हुन थाल्यो।
जुन आक्रोशलाई बेलाबेलामा कुनै, कतै मौका पारेर पोख्ने काम हुँदै छ। त्यो आक्रोश पोखाइ भनेको नेता कुट्ने काम। नेता जतिसुकै अकर्मण्यताका कर्म गरेर रहून्, आम जनता र कार्यकर्ताले ताली पिटेर उनीहरुको तुच्छ कार्यको पनि प्रशंसा गरिदिऊन् भन्ने नेतृत्वको भित्री इच्छा रहन्थ्यो भने अबका नेपाली जनता त्यस्तो अन्धभक्त बन्न सक्ने अवस्थामा छैनन् भन्ने सन्देश दिनको लागि मौका पर्दा नेता कुटिन थालेका छन्।
नेता कुटिने क्रमको पहिलो घटना भने यो होइन कि यसै २०८० सालको मंसिर महिनाको २८ गते नेकपा एमाले नेता तथा अध्यक्ष केपी शर्मा ओली पनि भोजपुर जिल्लाको लेगुवाघाटमा महेश राईद्वारा कुटिएका छन्।
नेता कुटाइको थालनी तत्कालीन सांसद गोल्छे सार्कीले नेपाली काङ्ग्रेसका नेता रामचन्द्र पौडेल (वर्तमान राष्ट्रपति) लाई रोस्टममै पुगेर गाला चड्काएका थिए। तर त्यसपछि पनि रामचन्द्र पौडेलले आफ्ना कमजोर पक्ष सुधारेर अगाडि बढ्न नसक्नाले गर्दा उनी राष्ट्रपति भइसकेपछि पनि मान्छे मारेर हत्याराको आरोप प्रमाणित भई जन्मकैदको सजाय भोग्दै गरेको अपराधीलाई आममाफी दिएर जेलमुक्त गराउने काम गर्नाले उनको बानी सुध्रिएको रहेनछ भन्ने कुरा प्रमाणित भएरै छाड्यो।
यदि कुनै पनि नेता कुनै अवस्थामा कुटिन्छन् वा कुटिए भने उनीहरुले के–कस्ता गलत कर्म गरिरहेका छन् ? त्यस्ता गलत कर्म गर्न छोडून् भन्ने पवित्र उद्देश्यले कुटिएका हुन्छन् । नेताहरुको भनाइमा उनीहरु उच्च कुर्सीमा बसेर अनियमित काम गर्नु प्रजातान्त्रिक अभ्यास हो अरे।
यदि त्यो नकारात्मक कर्म प्रजातान्त्रिक अभ्यास हो भने जनताले आफ्ना असन्तुष्टि व्यक्त गर्दा नसुनेपछि नेता कुटेर भए पनि अभिव्यक्ति प्रकट गर्नु प्रजातान्त्रिक अभ्यास नै हो ।
हाम्रा हालका शिर्ष भनाउँदा सबैजसो नेताले कुटाइ खाइसकेका छन्। कमरेड प्रचण्डले जुत्ता प्रहारको कुटाइ, झलनाथले गालामा थप्पड खाइसकेका छन् । तर यति हुँदा पनि उनीहरु आफूलाई सुधार्ने पक्षमा लागेका देखिँदैनन्।
आम नेतृत्व वर्गका नेताहरुको वर्तमानको महत्वपूर्ण कर्म भनेको जसरी हुन्छ आफूले विगतमा भ्रष्टाचार गरेर कमाएको अवैध सम्पत्तिको संरक्षण कसरी गर्ने भन्ने कुरा समस्याको रुपमा यिनका सामु उभिएको अप्ठ्यारो पक्ष रहेको छ।
आम नेपाली जनताले वर्तमानका हाम्रा सत्तासीन र सत्ताबाहिरका नेताहरुबाट कुनै नयाँ र प्रभावकारी कर्म हुन सक्दैन भनेर आशा र भरोसा मारिसकेको अवस्था हो विद्यमान अवस्था । तथापि यिनीहरु नै पुनः विभिन्न नाटक मञ्चन गर्दै आफ्नो सत्ता टिकाउन र अवैध सम्पत्तिलाई वैध कसरी बनाउने भन्ने पक्षमा तन र मन दिएर लागिपरेका छन् ।
यसै प्रयोजनका लागि बेलाबेलामा गठबन्धनका कुरा वा प्रसङ्ग पनि आउने गरेका सुनिन्छन्। अर्कोतिर यति सुन्दर र प्राकृतिक सम्पदाले भरिएको सुन्दर देशलाई फलाउनु फुलाउनुको साटो सकेसम्म लुटेर आर्थिक अवस्था जर्जर बनाएर रसातलमा डुबाउँदै गर्दा पनि अलिकति लाज र घिन यिनीहरुमा रहेको पाइँदैन।
यिनका यस्तै अकर्मण्य व्यवहारले गर्दा आम जनताको मानसमा यिनमाथिको आकेश बढेर गएको छ। यदि अझै पनि यिनले यस्तै कुकर्म गर्दै गएका खण्डमा २०८४ को चुनावसम्ममा धेरैजना नेताले जनताको अप्रत्यासित आक्रोशको मार खेप्न विवश हुनुपर्नेछ।
यिनीहरु स्वयंका कुकर्मले गर्दा नै पूर्वको त्यो सम्मानित नेताबाट तल गिर्दै आएर घृणित पात्रका वा नायक पात्रबाट खलनायक पात्रमा रुपान्तरित हुँदै छन् । जनताको यो आक्रोश पोखाइ भनेको पनि सामान्यरुपमा भन्ने हो भने प्रजातान्त्रिक अभ्यासको एउटा पाटो र नेतृत्व तह पनि जनइच्छा र चाहनानुसारका काम गर्न नसकेको खण्डमा पतन भएर जान्छ भन्ने सन्देश सबैतिर फैलिएको छ र यसलाई सबैले बुझ्न जरुरी छ ।
नेपालको राजनीतिक वृत्तमा हेर्ने हो भने बूढो गोरुले कोरली गाई ओगटेको भन्ने उखान चरितार्थ हुन जान्छ । नेपाली राजनीतिले आमूल परिवर्तन खोजेको छ।
आमूल परिवर्तनसँगै नेतृत्व गर्न सक्षम हुने नेताको खोजीमा देश भौँतारिएको धेरै वर्ष भयो। तर देशले न सक्षम नेतृत्व पाउन सकेको छ, न त शिर्ष भनाउँदा नेताले राजनीतिक मोह त्यागेर सक्षम नेतृत्वलाई खुल्ला राजनीतिक परिवेश दिन सकेका छन्।
कतैबाट आउन लागे पनि यिनैले रोकेर आगमन गर्न दिँदैनन् । यिनले राजनीति गर्न र देश चलाउन पनि पालैपालो गरेर परीक्षण गर्दै असफल हुँदै इतरलाई सराप्दै बाहिरिएका मात्र छन्।
जनताले यिनमाथि मुक्का प्रहार गरेको किन भनेर पनि शायद यिनीहरु बुझ्दैनन् वा बुझेर पनि बुझपचाइ गर्छन् । खाँचो नभएकाहरुले मञ्चबाट हट्नु नै सबैभन्दा उत्तम उपाय हो ।
हाम्रो देशको सन्दर्भमा भन्ने हो भने अहिले नेतृत्व तहमा रहेका र सत्ता सम्हालेर असफल भइसकेका कुनै नेताको पनि राजनीतिक वृत्तमा काम छैन, तिमीहरु हट भनेर चेतावनी दिएको हो ओलीमाथि मुक्का प्रहार गर्नेले ।
महेश राईले केपी ओलीमाथि बर्साएको मुक्का भनेको आक्रोशको अभिव्यक्ति प्रकट भएको मुक्का हो। ओलीमाथि मुक्का प्रहारको घटनालाई लिएर टीकाटिप्पणी भइरहँदा महेश राईले मादक पदार्थ अधिक सेवन गरेका र ओलीलाई स्वागत गर्न जाँदा हुत्तिएर लडेका भन्ने खालका अभिव्यक्ति पनि नआएका होइनन् ।
तथापि मुक्काको चतावनी भनेको हामी नेपाली जनतालाई पुनः ढाँटेर फसाउन नखोज, अब तिम्रा फोस्रा भाषणमा हामी विश्वास गर्न सक्दैनौँ, तिम्रो राजनीतिक दूरदृष्टिकोण केही पनि छैन, अब पनि देश लुट्ने आफ्नो पहिलेको धन्दालाई यथावत् कायम राख्नको लागि भँगेरालाई चारो छरेर जालमा पारेजस्तै हामीलाई जालमा पार्न आएका हौ भन्नेजस्ता यथार्थ अभिव्यक्ति महेश राईको मुक्का प्रहारमा मिसिएका थिए । महेश राई मात्र किन, करोड नेपालीको अभिव्यक्ति मिसिएको थियो भन्दा फरक नपर्ला ।
नेपाली जनताको २००७ सालदेखिको सक्षम नेतृत्व खोजीको सपना शायद हाम्रो गणतान्त्रात्मक राजनीतिक अवस्थाले पूरा गर्न सक्ला कि भन्ने अपेक्षा बोकेर बसेका नेपाली जनतालाई गणतान्त्रिक व्यवस्थाका सञ्चालकसहितको शिर्ष नेतृत्व एकपछि अर्को गर्दै असफल र अक्षम हुँदे जाँदा साँचेका सपनामा क्रमशः तुषारापात हुँदै जाँदाको क्षण भनेको असह्य पीडाको क्षण हुँदो रहेछ।
त्यही असफल भएको व्यक्ति जसको राजनीतिक हैसियतदेखि लिएर राज्य सञ्चालनका तौरतरिका, देशलाई गर्नुपर्ने मायाका कुरा, नेतृत्व वर्गले जनतालाई गर्नुपर्ने सम्मान आदि कुराको कसीमा घोटेर हेर्दा सबैमा असफल भएको मान्छे पुनः फरक भेष धारण गरेर उसको बेतुकका नाटक देखाउन थाल्छ र आम जनतालाई फसाउन खोज्छ भन्ने उसप्रति कुनचाहिँ सचेत मान्छे आक्रोशित नहोला त ?
यस आलेखको आशय कतै हिंसा, हत्याजस्ता जघन्य आपराधिक कर्मलाई प्रोत्साहित गर्ने उद्देश्यले लेखिएको पटक्कै होइन । यस्ता आपराधिक कर्महरु राम्रा काम होइनन् । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली भनेका नेपाल अधिराज्यको प्रधानमन्त्रीसमेत भएर नेतृत्व सम्हालिसकेका शिर्ष नेता पनि हुन् ।
उनीमाथि आकोश अभिव्यक्तिको नाममा आक्रमण हुनु आफैँमा सकारात्मक सन्देश र कर्म हुँदै होइन । उनले त्यसो नगरेका भए उचित हुने थियो, तथापि उनले गलत काम गरिसकेका भए तापनि नेतृत्व तहका हाम्रा नेताले त्यस्ता गलत काम उनका भन्दा अधिक मात्रमा गरिसकेका छन् ।
त्यसैले हाम्रा नेतृत्व तहकै नेताहरुबाट सिकेर उनले त्यो काम गरेका हुन् भने उनीमात्रै सच्चिएर हुँदैन, हाम्रा नेताले पनि विगतमा गरेका गलत कर्महरुका लागि आम नेपाली जनतासमक्ष स्वीकार गरेर क्षमा माग्नुपर्ने र आइन्दा त्यस्ता गलत काम नगर्ने प्रतिबद्धता बोलेर सुनाउने र आश्वासन दिने मात्र होइन कि कर्ममा उतारेर देखाउनुपर्ने छ ।
यदि त्यसो गर्न नसकेका खण्डमा जनताको आक्रोशको तारो बन्न विवश हुनु स्वाभाविक नै हुनेछ । यो कुरा केवल केपी ओलीले कुटाइ खानुपरेको सन्दर्भमा मात्र होइन कि विगतमा जुन–जुन नेताले कुटाइ खानुपरेको थियो, अब आउने दिनमा कुन–कुन नेताले खराब काम गरेर जनतालाई आक्रोशित बनाएका छन् तिनीहरुले पनि कुटाइ खाने सम्भावना रहन्छ।
पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड तेस्रोपटक नेपाल अधिराज्यको प्रधानमन्त्री भएपछिको एउटा कालखण्डमा केही नामुद भ्रष्टाचारीलाई देखावटीरुपमै भए पनि कार्यवाही गर्नेजस्तो सकारात्मक कामको थालनी भएको थियो । तर त्यो राम्रो काम बीचमा आएर अचानक रोकिएको छ।
त्यो काम रोकिन वा रोक्न कसैले धेरै पहल गरेको हुनाले वा प्रधानमन्त्री आफ्नै विचारले वा भोलिका दिनमा आफैँमाथि कार्यवाही होला कि भन्ने डरले अवरुद्ध भएको छ । त्यसको सारा हिसाबकिताब जनताले चुस्त, दुरुस्त बनाएर राखेका छन्।
त्यो सकारात्मक काममा जसले अवरोध गरेको छ, उसले जनकार्यवाही कुनै न कुनै दिन भोग्नै पर्छ। कतै त्यो कार्यवाही पनि मुक्का प्रहारकै रुपमा वा जुत्ता प्रहारकै रुप धारण गरेर प्रकट नहोस् । कतै कहीँबाट कुटिन्छु कि भनेर डराउनुपर्ने दिन कुनै पनि नेताको नआओस्।
त्यस्तो दिन आउनको लागि नेतृत्व तहले गर्ने हरेक कर्म नेपाली जनता र नेपाल देशको भलाइका लागि गरिएका हुन् त अनि कुनचाहिँ नेताले आफूमाथि आक्रमण हुने पो हो कि भनेर डराउनुपर्ने दिन कहिल्यै आउँदैन। जनताले पनि नेता कुट्ने प्रजातान्त्रिक अभ्यासमा लाग्नुपर्दैन।