अस्पतालबाट फर्केकी उज्जलीले बाटोमै जन्माइन् बच्चा 

 बाजुरा। 

खप्तड छेडेदह गाउँपालिका वडा नं एक जारिमतोलाकी  ३२ वर्षीया उज्जली सुनारले  सोमबार बिहान बाटोमै बच्चा जन्माइन् । उज्जलीले बाजुराको बूढीगंगा नगरपालिका वडा नं १० स्थित पानीभुंवा भन्ने ठाउँको वीचबाटोमा बच्चा जन्माएकी हुन् । सुत्केरी बेथाले बेहोस अवस्थामा रहेकी  सुनारलाई  आधारभूत प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र  बूढीगंगा नगरपालिका १० सिंगाडाकी अनमी सिर्जना सार्कीले सुत्केरी गराएकी हुन् ।

 छिमेकी जिल्ला अछामको  वयालपाटा अस्पतालमा अप्रेसन गराउन नमानेर घर फर्किने बेला बाटोमै सुत्केरी बेथा लागेर पल्टेकी रहिछन् ।  अनमी सार्कीले बाटो मै फेला पारिछन् । तुरुन्तै हामीलाई खबर भयो,  आवश्यक उपलब्ध सामाग्री सहित स्वास्थ्यकर्मी परिचालन  गर्दा सुत्केरी आमा र शिशु दुवैको ज्यान बच्यो  बूढीगंगा नगरपालिका वडा नं १० का वडा अध्यक्ष दलबहादुर साउँदले भने ।

  “बाटोमा बेहोस अवस्थामा फेला पारेपछि मन थाम्न सकिन । एउटा सामान्य अनमीका लागि  अत्यन्तक्रिटिकल केश थियो । बाटोमा तत्काल विकल्प पनि केही थिएन । तरपनि आमालाई बचाउन पाए पनि हुन्थ्यो भन्ने लाग्यो। आफूसँग भएको सिप प्रयोग गरेँ । आमा छोरी दुबैलाई जीवित उद्धार गर्न पाउँदा खुसी छु । ”साहसी अनमी सार्कीले भनिन्। जुनसुकै बिरामीले पनि स्वास्थ्यकर्मीको सल्लाह अनुसार चल्नुपर्छ , बयालपाटामा  अप्रेसन गराउन खोज्दा भागेर आइन् धन्य उनको जीवन बाँच्यो उनले भनिन् ।

 अप्रेसन गर्नुपर्ने डरले भारतको नयाँ दिल्ली जान्छु भनेर घर फर्किनेक्रममा बाटोमै छोरी जन्माइन्  बूढीगंगा स्वास्थ्य चौकीका इन्चार्ज लक्ष्मीराज जैशीले भने ।  बाटोमा वाईचान्स भेट भएकी उज्जली सार्कीले बच्चा जन्माएको छ घण्टा भैसकेको छ। अहिले रक्तश्राव पनि रोकिएकोछ । आमा र शिशु  दुवैको स्वास्थ्य अवस्था सामान्य छ उहाँको भनाई छ ।  जोखिममा बच्चा जन्माएकी सुत्केरी आमा र शिशु दुवैलाई सेलापाखा  स्वास्थ्य चौकीमा थप उपचार भइरहेको छ । स्वास्थ्यकर्मीकै निगरानीमा राख्न निर्देशन गरेकी छु । सुत्केरी र शिशुमा जटिल अवस्था आए एम्बुलेन्स सहित सबै व्यवस्था नगरपालिकाले गर्छ  बूढीगंगा नगरपालिकाकी नगर उपप्रमुख माया खड्काले भनिन् ।

  बयालपाटा अस्पतालका मेडिकल डाइरेक्टर डाक्टर मन्दिप पाठकका अनुसार  गर्भिणी महिला  उज्जली सुनारको आइतबार (हिजो)चेकजाँच गर्दा बच्चा पाउने अवधि १४ दिन नाघिसकेको थियो । डाक्टरले  अप्रेसन गर्नुपर्ने सल्लाह दिएका हुन् । उज्जलीले  छ पटक बच्चा जन्माई सकेकि रहिछन् । अप्रशेनन गर्न उनले मानिनन् । औषधी प्रयोग गर्दा पाठेघर फुट्न सक्ने सम्भावना हुन्छ ।  औषधी प्रयोग गर्दा आईसियुु चाहिन्छ ,हामीसँग आइसियुको व्यवस्था छैन । अप्रेसन गर्न उहाँले मान्नु भएन ।  हामी कागत तयार पार्दै थियौँ उनी  कतिवेला निस्किन् पत्तै भएन डाक्टर पाठकको भनाई छ ।  अस्पतालमा अल्ट्रासाउन्ड  गर्दा  उनलाई सुत्केरी बेथा लागेको थिएन।  एक पटक पनि गर्भजाँच नगराउँदा के कसो हो ? हामीलाई पनि थाह भएन डाक्टर पाठकले भने  ।

उहाँले अप्रशन गर्न किन मान्नु भएन  ? काउन्सिलिङ्ग गर्नु भएन भन्ने जिज्ञासामा “प्राय  दुर्गमका महिलामा अप्रेसन गराए छोरी निस्किन्छ  र पछिल्लो गर्भ पनि छोरी नै जन्मिन्छ भन्ने अन्धविश्वास छ । सुत्केरी गराएबापत अस्पतालले एक पैंशा लिदैन , नि:शुल्क गछौं तरपनि  सुत्केरीको अप्रेसन केशमा कन्भेन्स हुँदैनन् ।  त्यसैले प्राय दुर्गमका महिला अप्रेसन गराउन मान्दैनन् डाक्टर पाठकले भने ।

उज्जली सुनारले  यी छोरी लगायत छ छोरीको जन्म दिइसकेकी छन् । चारवटी जीवित छन् भने दुई छोरी बितिसकेकी छन् । उनको छोरा पाउने आसमा ज्यान जोखिममा  राखेर वर्षेनी बच्चा जन्माउन बाध्य छन् वडा अध्यक्ष साउदको भनाई छ।

बाजुराका बाटोमै बच्चा जन्माउने उज्जली सुनार मात्र हैनन् । ग्रामीण  भेगका  दर्जनौँ महिलाले बाटोमै बच्चा जन्माउनुपर्ने अवस्था छ । गाउँ शुलभ स्वास्थ्य सुविधा छैन। सडक सञ्जाल र दक्ष जनशक्तिको अभाव छ।  अझ परम्परागत अन्धविश्वासका कारण  छोरा पाउने रहरले कतिपय महिलाको ज्यान जोखिममा परेको छ।