महाकाली बचाऔं

जिल्लाको सरसफाइ रणनीतिक योजनाअनुसार सबै स्थानीय तह खुल्ला दिसामुक्त घोषणा भइसक्दासमेत सदरमुकाम खलंगास्थित महाकाली नगरपालिकाको बजार क्षेत्रका दर्जनौँ घरधुरीले सीधै महाकाली नदीमा शौचालयको ढल मिसाएका कारण महाकाली दुर्गन्धित भएको छ । सीमा क्षेत्रको पवित्र नदीका रूपमा रहेको महाकाली किनारमै घर बन्न थालेपछि नदीछेउछाउमा बढ्दै गएको अव्यवस्थित बस्ती र होटल व्यवसायका कारण प्रदूषित बन्ने क्रम बढ्दै गएको छ । नदीकिनारको बाङ्गाबगरदेखि पुलघाट हुँदै तिङ्कर खेडासम्मको बस्तीका घर तथा होटलको शौचालयबाट निस्कने फोहोर सीधै महाकाली नदीमा मिसाइँदै आएको छ ।

बजारक्षेत्रमा ९३ घरधुरीमा विनासेफ्ट्यिांङ्कीका शौचालयका ढल सीधै महाकाली नदीमा मिसाउने गरेको पाइए पनि खुल्ला दिसामुक्त जिल्ला घोषणाको तयारी हुन लाग्दा यसको विरोध हुँदै आएको थियो । तर सम्बन्धित निकायले यसलाई रोक्न पहल नगरेको पाइएको छ ।

–शिशिर रिजार, दार्चुला

वैद्यनाथ मन्दिरको संरक्षण जरुरी

नेपालका चार धाममध्येको एक अछामको वैद्यनाथ धाम मन्दिर कटानको उच्च जोखिममा परेको छ । धार्मिक तथा ऐतिहासिक वैद्यनाथ मन्दिरनजिकै भएर बग्ने बूढीगंगा नदीले बर्सेनि कटान गर्दै गएको छ । कटान रोक्नका लागि धेरै पहल भए पनि प्रभावकारी हुन सकेको छैन । वि.सं. २०८६ मा छिपेखोलामा आएको बाढीले वैद्यनाथ क्षेत्रका सबै संरचना बगाएको थियो । मन्दिर क्षेत्रका सबै संरचना बगाए पनि त्यहाँ रहेको शिवलिङ्ग भने यथास्थानमै फेला परेको थियो । शिवलिङ्ग फेला परेपछि फेरि मन्दिर स्थापना गरी पूजाआजा गर्ने कार्य शुरु गरिएको थियो । नदीले बर्सेनि मन्दिर क्षेत्रको जमिन कटान गर्न थालेपछि अब यसको उचित संरक्षण गर्न जरुरी देखिएको छ ।

धार्मिक तथा ऐतिहासिक क्षेत्रको कटान रोक्नका लागि सरोकारवालाहरूले ध्यान दिनुपर्ने अवस्था छ । विगतमा जल उत्पन्न प्रकोप कार्यालय र तत्कालीन जिल्ला विकास समितिका पहलबाट कटान रोक्न प्रयास गरे पनि त्यो प्रभावकारी भएन । सबै बजेट बालुवामा पानी खन्याएजस्तै भएको छ । कटान रोक्नका लागि पहल नभएको भने होइन, काम धेरै भयो, तर बर्सेनि नदीमा आउने बाढीले कटान गर्दै लैजाने गरेको छ । यस विषयमा सरोकारवाला पनि गम्भीर भएको बताउँछन् । पहल भएको जस्तो पनि लागेको छ । तैपनि दीर्घकालीन र दिगो रोकथामका लागि मन्दिरको संरक्षण र संवद्र्धनका लागि अब ठोस योजना बनाएर अगाडि बढ्न जरुरी छ । मन्दिरवरिपरिको भूभाग कटान हुन नदिन प्रभावकारी तटबन्धनको निर्माण गर्न जरुरी देखिएको छ ।
–सुरज कामी, अछाम

बेनी–जोमसोम सडक छिटो बनाऊ

बेनी–जोमसोम सडक स्तरोन्नति गर्ने भनेको पनि धेरै समय भयो । समयमै काम नसक्दा फेरि बन्द गर्ने समाचार नेपाल समाचारपत्रको अनलाइन पोर्टल न्यूज अफ नेपालमा पढियो । यसले गर्दा दुई–चार शब्द लेख्न मन लागेर लेख्ने जमर्को गरेको छु । आशा छ, सम्पादकज्यूले पाठकपत्रमा यसलाई स्थान दिनुहुनेछ । स्तरोन्नति कार्यलाई तीव्रता दिन भनेर बेनी–जोमसोम सडकखण्ड दैनिक ८ घण्टा बन्द गरिने कुरा बाहिर आएको छ ।

राष्ट्रिय महत्वको कालीगण्डकी करिडोर सडकअन्तर्गत पर्ने ७६ किलोमिटर बेनी–जोमसोममा ६ महिनादेखि विभिन्न चार खण्डमा कार्य भइरहेको छ । मुक्तिनाथ र दामोदरकुण्डको दर्शन, कागबेनीमा स्नान तथा मुस्ताङको प्राकृतिक सुन्दरतामा रमाउन स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको चापका कारण निर्माण पक्ष र यात्रु दुवैलाई समस्या हुने भन्दै शुक्रबारदेखि ८ घण्टा सडक पूर्णरुपमा बन्द गर्ने निर्णय भइसकेको छ ।

बाटो बन्द गरेर सडक छिटो सम्पन्न गरे त केही समय समस्या पर्दा पनि सहन हुन्थ्यो । तर यहाँ काममा त्यति महत्व नदिएर ढिला भएमा समस्या सिर्जना हुन्छ । ठेकेदार कम्पनीले पनि सबै स्थानीयको दुःख बुझेर छिटोभन्दा छिटो काम सम्पन्न गर्नतिर लाग्नु जरुरी छ । बिहान ७ः३० देखि ११ः३० बजेसम्म र दिउँसो २ः३० देखि ६ः३० बजेसम्म सडक पूर्णरुपमा बन्द गर्ने निर्णयको विरोध गर्न खोजेको हैन तर उक्त समयमा काम तीव्र गतिमा सञ्चालन हुन जरुरी छ ।

चैत महिना लागेदेखि पर्यटकको चाप पनि निकै बढेको छ । यसले निर्माण कार्य पनि प्रभावित भएको छ भने यात्रु पनि समयमै गन्तव्यमा पुग्न सकेका छैनन् । यो यथार्थलाई हामी सबैले आत्मसात् गरेका छौं । निश्चित समय तोकिएपछि निर्माण कार्य र यात्रु पनि सोहीअनुसार यात्रा गर्छन् । आयोजनाका अनुसार, बेनी–जोमसोम सडकखण्डमा गलेश्वरदेखि भुरुङ–तातोपानीसम्म शर्मा युनाइटेड जेभी, तातोपानीबाट मुस्ताङको कोबाङसम्म शर्मा गजुरमुखी जेभी र कोबाङदेखि जोमसोमसम्म कोशी कन्ट्रक्सनले काम गरिरहेको छ ।

गजुरमुखीले दुईखण्ड गरी सबैभन्दा बढी ३७ किलोमिटर सडक स्तरोन्नतिको जिम्मा लिएको छ । यो अवधिमा गलेश्वरदेखि घाँसासम्म पूर्णरुपमा सवारीसाधन सञ्चालनमा रोक लगाएर काम तीव्र गतिमा सञ्चालन गर्नु जरुरी छ । तर घाँसादेखि माथि वैकल्पिक मार्ग पनि रहेका कारण केही खुल्ला गर्न पनि जरुरी छ । आउँदो वर्षासम्म गलेश्वर–घाँसासम्मको कार्य सम्पन्न गर्न पनि यो निर्णयको विरोध भएको छैन । काममा भने विश्वसनीयता देखाउन जरुरी छ ।
– मनोज नेपाली, म्याग्दी