काठमाडौं।
सरकारले निर्धारण गरेको न्यूनतम तलब नपाएको भन्दै विराटनगरस्थित विराट टिचिङ अस्पतालका नर्सहरू आज बिहानदेखि आन्दोलनमा उत्रिएका छन्। नियमित तलब संरचनाअनुसार पारिश्रमिक नपाएको भन्दै उनीहरूले आकस्मिकसहितका सबै सेवाबाट आफूलाई अलग राखेका छन्। यसका कारण अस्पतालमा उपचाररत सयौं बिरामीको सेवामा प्रत्यक्ष असर परेको छ।
नर्सहरूको कामविहीन अवस्थाले अस्पताल प्रशासनलाई पनि अप्ठ्यारोमा पारेको छ। अस्पतालका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) डेनिस कार्कीले दिएको जानकारी अनुसार हाल अस्पतालमा करिब ४५० बिरामी उपचाररत छन्। “नियमित रूपमा कार्यरत नर्सहरूले काम नगरेका कारण अहिले अस्पतालले मेडिकल कलेजका विद्यार्थी नर्सहरूबाट सेवा प्रवाह गरिरहेको छ,” कार्कीले बताए।
उनका अनुसार आकस्मिक सेवा बन्द गर्नुको विकल्प नभएपछि अहिले अस्पतालले नयाँ बिरामी भर्ना रोकेको छ। जटिल प्रकृतिका केस तथा बालरोग विभागका बिरामीहरूलाई अन्य अस्पतालमा रेफर गर्ने तयारी पनि भइरहेको छ। “नर्सहरूको अभावमा हामी वैकल्पिक व्यवस्था गर्न बाध्य भएका छौं,” उनले भने।
नर्सहरूले आफूहरूले लामो समयदेखि सरकारले तोकेको दररेटअनुसारको तलब नपाएको आरोप लगाएका छन्। उनीहरूका अनुसार श्रम ऐनअनुसार र स्वास्थ्य मन्त्रालयले निर्धारण गरेको न्यूनतम पारिश्रमिक संरचनाअनुसार तलब उपलब्ध गराइनु पर्ने भए पनि अस्पतालले त्यो कार्यान्वयन नगरेको हो।
“सरकारले तोकेको तलबभन्दा निकै कम पारिश्रमिकमा हामीले काम गरिरहेका छौं। पटक–पटक ध्यानाकर्षण गराउँदा पनि सुनुवाइ नभएपछि हामी आन्दोलनमा जान बाध्य भयौं,” आन्दोलनमा संलग्न एक नर्सले भनिन्।
उनका अनुसार अहिलेको आन्दोलन प्रारम्भिक चरणमा भए पनि सरकारले तत्काल माग सम्बोधन नगरे आगामी दिनमा आन्दोलनलाई थप कडा बनाइनेछ। नर्सहरूले अस्पताल प्रशासनलाई दिएको ज्ञापनपत्रमा तलब पुनरावलोकन र पूर्ववत बक्यौता भुक्तानीको माग गरिएको छ।
अस्पताल प्रशासनले नर्सहरूको मागलाई संवेदनशील रूपमा लिँदै वार्ताबाट समाधान खोज्न तयार रहेको जनाएको छ। सीईओ कार्कीले नर्सहरूले उठाएका कतिपय मागहरू अस्पतालको अधिकार क्षेत्र बाहिर पर्ने भएकाले त्यसमा सरकारको नीतिगत निर्णय आवश्यक भएको बताए। “हामीले सकेसम्म सुविधा उपलब्ध गराउने प्रयास गरेका छौं तर तलब दररेट निर्धारण गर्ने अधिकार सरकारसँग छ,” उनले स्पष्ट पारे।
उनले यो विषयमा मोरङ जिल्ला प्रशासन कार्यालयलाई जानकारी गराइएको पनि उल्लेख गरे। प्रशासनसँग समन्वय गरी सेवा प्रवाहमा आउने असरलाई न्यूनतम बनाउन रणनीति तयार पारिएको उनले बताए।
नर्सहरूको आन्दोलनले अस्पतालमा भर्ना भएका बिरामी तथा उनीहरूका आफन्तहरू समस्यामा परेका छन्। सेवा नियमित नहुँदा बिरामीलाई औषधि, हेरचाह, समयमै उपचार पाउन कठिन भइरहेको छ। एक बिरामीका आफन्तले भने, “हामी उपचारका लागि यति ठूला अस्पतालमा आउँछौं। तर सेवा नै नपाउँदा निराश हुनुपरेको छ।”
निजी तथा सहकारी अस्पतालहरूमा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीहरूको न्यूनतम तलबको विषय पछिल्ला वर्षमा विवादको विषय बन्दै आएको छ। सरकारले न्यूनतम पारिश्रमिकको सीमा तोकेको भए पनि यसको कार्यान्वयन कमजोर देखिएको छ। विराट टिचिङ अस्पतालमा देखिएको यो आन्दोलन स्वास्थ्य क्षेत्रभित्रको दीर्घकालीन संरचनात्मक समस्याको एउटा उदाहरण हो।
नर्सहरूको तलब वृद्धि मागबारे सुरु भएको आन्दोलनले न केवल अस्पतालको सेवा प्रभावित बनाएको छ, बरु राष्ट्रिय स्वास्थ्य नीति र श्रम अधिकारप्रति समेत प्रश्न उठाएको छ। अब सरकार, अस्पताल प्रशासन र नर्स प्रतिनिधिबीच गम्भीर संवाद आवश्यक देखिन्छ, नत्र यसले अन्य अस्पतालहरूमा पनि आन्दोलन फैलिने सम्भावना बढ्न सक्छ
प्रतिक्रिया