काठमाडौं।
स्वास्थ्यको प्रवर्द्धन गर्ने तथा जीवन बचाउने उद्देश्यसहित नेपालले विधान निर्माण गरी औद्योगिक रूपमा उत्पादित खाद्य पदार्थमा अर्थात् हानिकारक चिल्लो पदार्थको मात्रालाई नियन्त्रण गरेकोमा विश्व स्वास्थ्य संगठन नेपाललाई बधाई ज्ञापन गर्दछ ।
“ट्रान्स– फ्याट्टी एसिड उन्मूलन गर्नु भनेको मुटु तथा रक्तनली सम्बन्धी रोगबाट हुने अकाल मृत्युलाई रोक्नको लागि एक प्रभावकारी उपाय हो,“ विश्व स्वास्थ्य संगठन, दक्षिण–पूर्वी एसियाका लागि क्षेत्रीय निर्देशक साइमा वाजेदले भनिन् ।
दक्षिण–पूर्वी एसिया क्षेत्रमा नसर्ने रोगहरूको रोकथाम र नियन्त्रणलाई प्राथमिकता दिँदै, विश्व स्वास्थ्य संगठनले अन्य उपायहरू सहित राष्ट्रिय खाद्य सामग्रीहरूबाट ट्रान्स–फ्याट्टी एसिड हटाउन राष्ट्रहरूलाई सहयोग गर्दै आएको छ । नेपालको यो बिधानसँगै, अब यस क्षेत्रका जनसंख्याको झण्डै ८०% – १.६ अर्ब मानिसहरू – ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडको हानिबाट सम्भावित रूपमा सुरक्षित हुनेछन् ।
विश्वमा औद्योगिक रूपमा उत्पादित ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडको सेवनका कारण प्रत्येक वर्ष ५४०,००० मानिसहरुको मृत्यु हुन्छ । ट्रान्सफ्याटको अत्याधिक सेवनले मुटु तथा रक्तनली सम्बन्धी रोगबाट हुने मृत्युको जोखिमलाई उल्लेखनीय रूपमा बढाउँछ । ट्रान्स फ्याटबाट स्वास्थ्यमा लाभ पुग्ने कुरा अहिलेसम्म जानकारीमा छैन ।
विश्व स्वास्थ्य संगठन, दक्षिण–पूर्वी एसिया क्षेत्रमा हरेक वर्ष हुने लगभग ९० लाख मृत्युको ६९% नसर्ने रोगका कारण हुने गर्दछ । मुटु तथा रक्तनली सम्बन्धी रोग, मृत्युको एक प्रमुख कारण हो ।
सन् २०१८ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले औद्योगिक रूपमा उत्पादित ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडहरूको उन्मूलनमा मद्दत गर्न ६ वटा रणनीतिहरूको रिप्लेस निर्देशिका जारी गरेको थियो । रिजोलभ टु सेभ लाइभस्को सहकार्यमा, रिप्लेस प्रोटोकलहरू यस क्षेत्रभर लागू भइरहेका छन् ।
सन् २०२२ सम्म थाइल्याण्ड, भारत र बंगलादेशले खाद्यान्नमा ट्रान्स–फ्याट्टी एसिड उन्मूलनका लागि नियमावलीहरु अवलम्बन गरेका थिए । इन्डोनेसियाले पूरक नीतिका पहलहरु अपनाएको थियो भने श्रीलंकाले सन् २०२३ मा नियमावली जारी गरेको थियो । नेपालले ८ फेब्रुअरीमा ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडसम्बन्धि कानुन जारी गरेको छ ।
ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडहरू प्रतिबन्ध गर्नु विश्व स्वास्थ्य संगठन दक्षिण–पूर्वी एसिया क्षेत्रको( युएसइए एचइएआरटीएसयु ) अन्तर्गतका पहलहरू मध्ये एक हो जसले मुटु तथा रक्तनली सम्बन्धी रोगबाट हुने मृत्युलाई कम गर्नका लागि सबै साझेदार र सरोकारवालाहरूलाई एकताबद्ध गर्ने प्रयासमा जोड दिन्छ ।
ट्रान्स–फ्याट्टी एसिड सम्बन्धी नेपालको कानुनले विश्व स्वास्थ्य संगठनको रिप्लेस निर्देशिकाका उत्कृष्ट अभ्यास वा पूरक नीति तथा पहलको कार्यान्वयन मार्फत २ अर्ब मानिसहरूलाई ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडको हानिकारक प्रभावहरूबाट जोगाउने ‘युएसइए एचइएआरटीएसयु’ को लक्ष्यमा मा ३ करोड मानिसहरू थप्नेछ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले यस क्षेत्रका राष्ट्रहरूलाई ट्रान्स–फ्याट्टी एसिडहरू विरुद्धको कार्यलाई तीव्र पार्न उत्तम नीतिहरू, अनुगमन र निगरानीमा ध्यान दिन आग्रह गरिरहेको छ ।