काठमाडौं ।
आगामी सरकारको नेतृत्वका लागि दौडधुप गरिरहेका प्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले आफ्ना सांसदहरूलाई शनिबार बालुवाटारमा बोलाएर हस्ताक्षर संकलन गर्नुभएको छ । उता पूर्व प्रधानमन्त्री एवं नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष प्रचण्डले पनि आफ्ना ३२ सांसदहरूको हस्ताक्षर लिइसक्नुभएको छ ।
गठबन्धनलाई पाँच वर्ष लैजाने उद्घोषका साथ चुनावमा गएका दलहरूबीच शक्ति बाँडफाँटको विषयलाई लिएर आपसी मतभेद शुरू भएको छ । नयाँ सरकारको नेतृत्व पहिलोपटक कसले गर्ने भन्ने विषयम देउवा र दाहालबीच दाबी कायमै छ ।
सरकारको नेतृत्व गर्ने विषयमा दलहरूबीच छलफल चलिरहँदा कांग्रेसले सभामुख माओवादीलाई दिएर आफूले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री पद लिएर गबन्धनकै सहमतिमा सरकार गठन गर्न पहल गरिरहेको छ । तर, माओवादीलाई नेकपा (एमाले)ले गठबन्धन तोडेर आए प्रधानमन्त्री बनाउने आश्वासन दिएसँगै प्रचण्डले शुक्रबारेखि एमाले अध्यक्ष केपी ओली निवास बालकोट र प्रधानमन्त्रीको कार्यालय बालुवाटारमा सघन छलफल चलाइरहनुभएको छ ।
कांग्रेस नेता तथा प्रतिनिधिसभा सांसद रामहरि खतिवाडाले कांग्रेस ठूलो दल भएकाले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री पद लिएर सरकारको नेतृत्व गर्न सबैसँग छलफल गरिरहेको बताउनुभयो । उहाँले नेपाल समाचारपत्रसँग भन्नुभयो– ‘माओवादीले विगतमा गठबन्धन गर्दा राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री दुवै एमालेलाई छाडेर सभामुख लिएको थियो । अहिले पनि गठबन्धन छ । हामी पहिलो पार्टी हौँ । नजिर पनि त्यही छ । त्यसैले प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति कांग्रेसले लिएर माओवादीलाई सभामुख दिन्छौँ ।
सबैलाई उचित सम्मान दिएर सरकारमा सहभागी गराउने पहल कांग्रेसले गरिरहेको छ ।’ माओवादीले अहिले प्राप्त सिट संख्या र एमालेसँगको गठबन्धनको नजिरका आधारमा पनि राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री पदका लगि धेरै बार्गेनिङ गर्न नहुने उहाँको धारणा थियो । गठबन्धनलाई बचाएर लैजानका लागि पनि माओवादी नेताहरूले अहिलेको जनमत र सिट संख्यालाई बुझ्नुपर्ने खतिवडाको भनाइ छ ।
आइतबार साँझ ५ बजेसम्म सरकार गठनका लागि राष्ट्रपतिलाई प्रधानमन्त्रीको नाम दिनुपर्ने दबाबमा सत्ता गठबन्धन रहेको छ । यसअघि पटक–पटक बसेको बैठकमा शक्ति बाँडफाँटमा दलहरूले आफ्नो अडान नछोडेका कारण सहमति जुट्न सकेको छैन । माओवादी केन्द्रले शुरूको २ वर्ष आफूले प्रधानमन्त्री पाउनुपर्ने दाबी गरेको छ भने नेकपा एकीकृत समाजवादीले सरकारको कार्यकालको १ वर्ष प्रधानमन्त्री पाउनुपर्ने माग गरेको छ । राष्ट्रपतिका लागि कांग्रेस र एकीकृत समाजवादीले आफ्नो दाबी प्रस्तुत गरेका छन् भने अन्य पदहरू बाँडफाँटको विषयमा पनि गठबन्धन दलबीच सहमति जुट्न सकेको छैन ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा पहिलो कार्यकालमै आफू प्रधानमन्त्री हुने र साढे २ वर्षपछि प्रचण्डलाई छाड्ने मनस्थितिमा हुनुहुन्छ ।सत्ता गठबन्धनका नेताहरूबीच प्रधानमन्त्री पद नछाड्ने संकेत देखेपछि एमाले त्यसैलाई हतियार बनाएर गठबन्धन भत्काउने रणनीतिमा छ । एमालेले माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई गठबन्धन तोडेर आए प्रधानमन्त्रीमा सहयोग गर्ने वचन दिएको थियो । ओलीको उक्त वचनलाई आधार बनाएर पछिल्लो समयमा प्रचण्डमा प्रधानमन्त्रीको मोह तीव्र देखिएको नेपाली कांग्रेसका एक नेताले बताए । ठूलो पार्टीका हिसाबले प्रधानमन्त्री कांग्रेसकै हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । तर, प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति दुवै पद कांग्रेसलाई दिन नसकिने माओवादीले अडान राखेको छ । शक्ति बाँडफाँटको विषयलाई लिएर सत्ता गठबन्धनभित्र देखिएको ध्रुवीकरणलाई शान्त पार्न र गठबन्धन जोगाएर सरकार निर्माणका लागि कांग्रेसका वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलसमेत दौडधुपमा हुनुहुन्छ ।
उहाँले शनिबार नै माओवादी अध्यक्ष दाहाल प्रचण्ड र नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव कुमार नेपालसँग भेटेर छलफल गर्नुभएको पौडेलको सचिवालयले जनाएको छ । नयाँ सरकार गठनका लागि राष्ट्रपतिले दिएको एक साताको समय गुज्रन लाग्दा गठबन्धन दलबीचको एकता कायम राख्न पौडेलले सक्रियता बढाउनुभएको हो ।
शनिबार बिहान प्रचण्ड र नेपालसँग भएको एक घण्टा लामो छलफलमा नयाँ सरकार गठनका लागि सहमति जुटाउने र यही गठबन्धनलाई निरन्तरता दिएर अघि बढ्ने बारेमा छलफल भएको पौडेलनिकट स्रोतको भनाइ छ । कांग्रेसले प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति लिने माओवादीलाई सभामुख र उपराष्ट्रपति, नेकपा एकीकृत समाजवादीलाई उपसभामुखसहित गठबन्धनमा सहभागी दलहरूलाई सत्ताका विभिन्न पदहरू वितरण गरेर जाने अभ्यासमा रहेको कांग्रेसलाई प्रचण्डले सहजरूपमा प्रधानमन्त्री छाड्ने पक्षमा देखिँदैन । कांग्रेसले वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेललाई राष्ट्रपतिमा अघि सार्ने तयारी गरेको छ ।
सरकार नबन्दै ओलीले गरे मध्यावधिको संकेत
चुनावपछिको नयाँ सरकार निर्माणका विषयमा दलहरूबीच छलफल चलिरहेका बेला नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले मध्यावधिको संकेत गर्नुभएको छ । संसद्को सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेससहित गठबन्धन दलका शीर्ष नेताबीच सरकार गठनको प्रयास भइरहेका बेला ओलीले समयमै कदम नचाले घुमीफिरी मध्यावधि चुनाव हुन सक्ने संकेत गर्नुभएको हो ।
एमाले प्युठान–काठमाडौं सम्पर्क मञ्चले शनिबार आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्दै उहाँले समयमा कदम नचालेकाले दाहालको प्रधानमन्त्री हुने इच्छा समाप्त भएजस्तो आफूले देखेको बताउनुभयो । ओलीले भन्नुभयो– ‘पुष्पकमल दाहालजी, जो प्रधानमन्त्रीको इच्छा गरिरहनुभएको छ । तर, उहाँले मलाई लाग्छ ढिलो गर्नुभयो । निर्णय गर्न ढिलो गर्नुभयो । अब उहाँको सम्भावना सामान्यतः समाप्त भएजस्तो देखिन्छ । किनभने उहाँले समयमा कदम चाल्नुभएन । अरूले पनि समयमा कदम चालेनन् भने समयमा आफूआफूलाई मात्रै हेरे भने देश फेरि घुमीफिरीकन मध्यावधितिर जाने त्यो सम्भावना पनि छँदै छ । जाँदैन भन्न सकिँदैन । किनभने सरकार गठन नै हुन सकेको छैन ।’
प्रधानमन्त्री हुन इच्छा राख्नेहरूले समयमा कदम नचाले देश फेरि पनि मध्यावधि निर्वाचनतर्फ धकेलिने सम्भावना रहेको ओलीले औंल्याउनुभयो । माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को फेरि प्रधानमन्त्री हुने चाहना पूरा नहुने उहाँले दाबी गर्नुभयो । शुक्रबारसम्म सत्ता गठबन्धन त्यागे माओवादी केन्द्रसँग एमाले खुला छलफलका लागि तयार रहेको बताइरहेका अध्यक्ष ओलीले शनिबार दिएको अभिव्यक्तिलाई महत्वका साथ हेरिएको छ ।